قهوه، این نوشیدنی محبوب مردم در سراسر جهان با تقویت انرژی، تمرکز و هشیاری شناخته میشود و به پیشگیری از بیماریهای التهابی و مزمنی مانند دیابت نوع ۲ و چند نوع سرطان کمک میکند. اما ترکیبات موجود در قهوه و به طور خاص کافئین با برخی خوراکیها، داروها و ترکیبات شیمیایی تداخل دارد. منظور از تداخل قهوه با این مواد آن است که مصرف همزمانشان جذب و اثربخشی قهوه و خوراکی یا داروی مورد نظر را کاهش یا افزایش میدهد، عوارض جانبی آنها را تشدید میکند و در نهایت با آسیبهایی برای سلامتی شما همراه است.
خواندن این مقاله مجله قهوه شما را با خوراکیها، نوشیدنیها و داروهایی آشنا میکند که نباید همزمان با قهوه مصرف کنید. در صورت نیاز یا اجبار به خوردن آنها لازم است با مشورت متخصص تغذیه یا پزشک به فکر ایجاد محدودیتی در عادتهای قهوهنوشی خود باشید.
مطلب پیشنهادی: فواید مصرف قهوه
فهرست عناوین
- تداخل با قهوه و چند مفهوم پایهای
- تداخل قهوه با مواد غذایی | چه چیزهایی را با قهوه نخوریم؟
- ترکیب ماهی و قهوه
- مصرف همزمان لبنیات و قهوه
- نوشیدن قهوه همراه مواد غذایی سرخشده
- مصرف قهوه همراه غلات صبحانه غنیشده
- غذاهای پر سدیم
- مصرف قهوه با شیرینکنندههای مصنوعی
- شکلات و قهوه را با هم مصرف کنیم؟
- مکملها و آبمیوههای غنی از ویتامین C
- نوشیدن قهوه برای از بین بردن اثر الکل
- تداخل قهوه و انرژیزا در کنار هم
- تداخل قهوه با داروها | بعد از چه داروهایی قهوه نخوریم؟
- داروهای بیهوشی و بیحسی
- مصرف قهوه با آنتی بیوتیکها
- تداخل با داروهای دستگاه گوارش
- تداخل داروهای هورمونی با قهوه
- داروهای ضد انعقاد خون با قهوه
- مصرف داروهای آسم با قهوه
- داروهای سرطان و قهوه
- داروهای درمان اعتیاد
- قهوه و اوپیوئیدها
- داروهای ضد دیابت و مصرف قهوه برای دیابتیها
- داروهای ضد بارداری و قهوه
- تداخل قهوه با سیلدنافیل
- داروهای ادرارآور
- داروهای سیستم ایمنی
- داروهای تیروئید
- مواد غذایی مفید همراه قهوه
- توصیههایی درمورد نوشیدن قهوه
- کلام آخر
تداخل با قهوه و چند مفهوم پایهای
قبل از آن که به سراغ بررسی تداخل قهوه با مواد مختلف برویم لازم است با چند مفهوم پایهای آشنا شویم. احتمالاً میدانید که افراد مختلف تحمل یا حساسیت متفاوتی نسبت به مواد خوراکی، نوشیدنی و دارویی دارند. این تفاوتها را عواملی مانند ژنتیک، سن، وضعیت سلامتی و عادات سبک زندگی تعیین میکند.
ژنتیک نقش مهمی در تعیین سرعت متابولیسم مواد و داروها و واکنش بدن به برخی ترکیباتی مانند لاکتوز یا کافئین ایفا میکند؛ سرعت بالاتر تجزیه کافئین در بدن برخی افراد باعث میشود تأثیرات آن را کمتر حس کنند، درحالیکه برخی حتی با دوزهای کم آن هم به پیامدهایی چون اضطراب یا تپش قلب دچار میشوند.
سالمندان و کودکان معمولاً تحمل کمتری نسبت به مواد محرک دارند و افراد مبتلا به مشکلات گوارشی یا بیماریهای مزمن بیشتر مستعد واکنشهای منفی به برخی داروها یا مواد غذاییاند. سبک زندگی و عادات روزمره مانند مصرف همزمان مواد غذایی یا داروها نیز بر شدت یا کاهش این حساسیتها تأثیر میگذارد.
شما باید تا حد ممکن میزان حساسیت و تحمل خود نسبت به مواد غذایی یا دارویی مختلف را بشناسید و تداخل آنها را با قهوه در نظر بگیرید تا بتوانید الگوی مصرف دقیق و سالمی برای خود تعیین کنید.
تداخل قهوه با مواد غذایی | چه چیزهایی را با قهوه نخوریم؟
منظور از تداخل قهوه با مواد غذایی مختلف این است که مصرف همزمان آنها باعث جذب ناقص مواد مغذی، ناراحتیهای گوارشی و آسیبهای دیگر برای سلامتی شما میشود.
مصرف مرکبات و مواد غذایی اسیدی با قهوه
قهوه با میانگین pH بین 4.85 تا 5.13 مادهای اسیدی به حساب میآید. به همین دلیل مصرف مواد غذایی یا نوشیدنی اسیدی مانند آبپرتقال، میوه یا عصاره مرکبات و سالادهای حاوی سرکه همراه قهوه میتواند اسید معده را افزایش دهد و منجر به انواع ناراحتیهای گوارشی مانند رفلاکس معده به مری یا سوزش معده شود.
حالت تهوع، نفخ و سوزش سر دل هم از علائم آزاردهنده این وضعیت است. ترکیب قهوه با مرکبات و مواد غذایی اسیدی برای افرادی که معده حساس دارند یا به رفلاکس دچارند مشکلات جدیتری ایجاد میکند.
علاوه بر این، طعم تند و ترش مرکبات نیز میتواند حس تلخی قهوه را افزایش دهد و باعث شود از نوشیدنیتان کمتر لذت ببرید. بنابراین توصیه میکنیم تداخل قهوه با مرکبات و مواد غذایی اسیدی را جدی بگیرید و آنها را جداگانه مصرف کنید تا بدون ناراحتی گوارشی یا تغییر طعم از مزایایشان برای سلامتی خود بهرهمند شوید.
تداخل گوشت قرمز با قهوه
تحقیقات نشان میدهد که نوشیدن قهوه میتواند بر جذب مواد مغذی به ویژه آهن در روده تأثیر بگذارد. گوشت قرمز یکی از بهترین منابع آهن هم است. بنابراین باید در هنگام پخت و صرف گوشت قرمز تداخل قهوه با آن و کاهش جذب آهن را در نظر بگیرید.
مطالعهای با موضوع بررسی تأثیر قهوه بر میزان آهن خون به این نتیجه رسید که مصرف روزانه سه فنجان قهوه یا بیشتر سطح آهن را به طور قابل توجهی کاهش میدهد. در واقع، اگر وعده غذایی شما شامل گوشت قرمز باشد و بعد از آن قهوه بنوشید، جذب آهن غذایتان تقریباً ۳۹ درصد کاهش مییابد.
پس برای اینکه آهن نقشهای حیاتی خود را مانند عملکرد سیستم ایمنی، تقویت گردش خون و تولید هورمون و به درستی ایفا کند و دچار کمخونی ناشی از فقر آهن نشوید، از منابع پروتئینی با قهوه صبحگاهی خود استفاده کنید و غذای حاوی گوشت قرمز را همراه قهوه نخورید زمان نوشیدن غذای گوشتی و قهوه را مدیریت کنید.
ترکیب ماهی و قهوه
خوردن ماهی و قهوه با هم به طور کلی تداخل خطرناک یا مضری برای سلامتی شما ندارد. ترکیبات این دو ماده غذایی در بیشتر موارد به صورت طبیعی و بدون اثر منفی در بدن متابولیزه میشوند. با این حال، مصرف همزمان ماهی و قهوه میتواند جذب برخی مواد معدنی مانند آهن و روی ماهی را به طور جزئی کاهش دهد.
علاوه بر این، اگر زمان خوردن ماهیهای چرب فاصله کمی با نوشیدن قهوه داشته باشد، ممکن است افراد دارای معده حساس را دچار ناراحتی کند.
مصرف همزمان لبنیات و قهوه
شیر منبع عالی کلسیم است که برای سلامت استخوانها و دندانها، عملکرد عضلات، لخته شدن خون و تولید انواع هورمون ضروری است. یک فنجان شیر بدون چربی ۲۳ درصد از مقدار کلسیم توصیهشده روزانه یک فرد بالغ سالم را تأمین میکند.
علاوه بر این، مصرف شیر یا خامههای پرچرب همراه قهوه عادتی بسیار رایج در سراسر جهان است اما تحقیقات نشان میدهد که ترکیب شیر و قهوه میتواند مانع جذب کلسیم شود. کلسیم جذبنشده از طریق ادرار دفع میشود و مقادیر بالای دفع آن در ادرار با افزایش خطر ابتلا به سنگ کلیه و نگرانیهای مربوط به سلامتی استخوان مرتبط است.
همچنین تداخل قهوه با چربی موجود در شیر (بهویژه در انواع پرچرب) سرعت فرایند جذب کافئین را پایین میآورد و از تأثیر فوری قهوه میکاهد. ترکیب لبنیات با قهوه در برخی افراد به مشکلات گوارشی مانند نفخ یا دلدرد منجر میشود و برای افراد حساس به لاکتوز هم با عوارض مختلفی همراه است.
نوشیدن قهوه همراه مواد غذایی سرخشده
تحقیقات نشان میدهد که نوشیدن روزانه سه فنجان قهوه یا بیشتر میتواند با افزایش کلسترول بد و کاهش کلسترول خوب بر سلامتی قلب شما تأثیر منفی بگذارد. بنابراین مصرف همزمان و نامتعادل قهوه در کنار غذاهای سرخشده این خطر را تشدید میکند.
اگر در هفته چهار بار یا بیشتر غذای سرخشده میخورید بهتر است ضمن کاهش این دفعات، مراقب تداخل قهوه با آن باشید.
مصرف قهوه همراه غلات صبحانه غنیشده
بسیاری از غلات صبحانه با ویتامینها و مواد معدنی ضروری مانند روی غنی میشوند. برخی متخصصان تغذیه با استناد به تداخل قهوه با جذب روی، توصیه میکنند بین مصرف قهوه و خوردن غلات صبحانه فاصله بیندازید. البته زمان خاصی به عنوان بازه استاندارد این فاصله در نظر گرفته نشده است.
غذاهای پر سدیم
قهوه حاوی ترکیبات فعال زیستی بسیاری است که مستقیماً بر فشار خون تأثیر میگذارند. خوشبختانه، تحقیقات نشان میدهد که نوشیدن ۱ تا ۳ فنجان قهوه در روز به احتمال زیاد اثر نامطلوبی بر سطح فشار خون ندارد. با این حال، مصرف بیش از حد کافئین میتواند فشار خون بالا را تشدید کند.
از آنجا که مصرف سدیم به طور مستقیم با افزایش فشار خون ارتباط دارد، مصرف آگاهانه قهوه هنگام خوردن غذاهای پرسدیم را میتوان بهترین راهکار پرهیز از عوارض تداخل قهوه با سدیم دانست.
مصرف قهوه با شیرینکنندههای مصنوعی
مصرف شیرینکنندههایی مانند آسپارتام و ساکارین همراه قهوه ممکن است با عوارضی مانند سردرد، خستگی یا مشکلات گوارشی همراه باشد. برخی مطالعات نشان داده است که شیرینکنندههای مصنوعی میتوانند سطح انسولین را افزایش دهند و مصرف آنها در کنار قهوه به دلیل تحریک متابولیسم بدن، تعادل قند خون را به هم میزند.
شکلات و قهوه را با هم مصرف کنیم؟
از آنجا که شکلات و قهوه هر دو حاوی کافئین است، مصرف همزمانشان میتواند به افزایش بیش از حد کافئین در بدن شما بینجامد و عوارضی مانند تپش قلب، اضطراب و بیخوابی را تشدید کند. افراد حساس به کافئین باید به طور خاص از این ترکیب پرهیز کنند.
مکملها و آبمیوههای غنی از ویتامین C
ویتامین C به جذب آهن کمک میکند اما مصرف آن همراه با قهوه تأثیری معکوس دارد؛ قهوه بهدلیل خاصیت ادرارآور باعث دفع سریع ویتامین C و سایر ویتامینهای محلول در آب از بدن میشود. بنابراین پزشکان توصیه میکنند مکملهای ویتامین C را همراه قهوه مصرف نکنید.
نوشیدن قهوه برای از بین بردن اثر الکل
تداخل قهوه و الکل (اتانول) از طریق اثرات متضاد آنها بر بدن مصرف همزمان این دو را با خطرات مختلفی همراه کرده است. کافئین قهوه محرک است و هشیاری را افزایش میدهد، در حالی که الکل اثر آرامبخش دارد و سیستم عصبی مرکزی را سرکوب میکند. این تضاد میتواند به فرد احساس هشیاری کاذب بدهد.
اگر درمورد تداخل قهوه و الکل سؤالات بیشتری دارید این مطلب را بخوانید:
تداخل قهوه و انرژیزا در کنار هم
تداخل قهوه با انواع انرژیزا به دلیل اثرات تجمیعی کافئین موجود در هر دو با عوارض پرخطر زیادی همراه است، از جمله:
- اضطراب و تحریکپذیری؛
- بیقراری و بیخوابی؛
- لرزش دستها؛
- حالت تهوع و استفراغ؛
- آریتمی، افزایش ضربان قلب و فشار خون؛
- سکته مغزی؛
- حمله قلبی؛
- کمآبی بدن (با علائمی مانند سردرد، سرگیجه و بیحالی).
- مشکلات گوارشی؛
- افزایش قند خون و چاقی؛
- وابستگی به کافئین.
تداخل قهوه با داروها | بعد از چه داروهایی قهوه نخوریم؟
برهمکنش یا تداخل قهوه با داروها به معنی تغییرات ناخواسته و منفی دارو در اثر مصرف قهوه است. این تداخلات به دو نوع تقسیم میشود:
- فارماکودینامیک: تاثیرگذاری بر عملکرد دارو؛
- فارماکوکینتیک: تاثیرگذاری بر ورود دارو به بدن، جذب و گردش آن در بدن و دفع آن.
به طور کلی تا امروز تداخل قهوه (کافئین) با ۱۰۷ دارو شناخته شده است. از مجموع این تداخلات دارویی، ۵ مورد تداخل شدید، ۸۷ مورد تداخل متوسط و ۱۵ مورد تداخل خفیف به حساب میآید. شناخت تداخل قهوه با داروهای مختلف در روند درمان و مدیریت بیماریها اهمیت زیادی دارد. این تداخل میتواند:
- پاسخ هدف به دارو را تغییر دهد؛
- باعث مسمومیت دارویی شود؛
- به تغییر وضعیت تغذیهای طبیعی بینجامد.
به طور کلی، تداخل قهوه با داروها افراد تحت درمان برای بیماریهای مزمن، سالمندان، جنین، نوزاد و زنان باردار را بیشتر تحت تأثیر قرار میدهد. البته ماده فعال قهوه یعنی کافئین به شکلهای مختلف در تولید دارو برای میگرن یا سردرد شدید، سرماخوردگی، درد، اختلالات خواب و آسم کاربرد دارد. در ادامه، تداخل قهوه با داروها را همراه شما بررسی میکنیم.
داروهای قلبی با مصرف قهوه
به طور کلی، پزشکان به بیماران مبتلا به اختلالات قلبی-عروقی جدی مانند نارسایی قلبی، بیماری شدید عروق کرونر، کاردیومیوپاتی (آسیب عضله قلب)، فشار خون بالا، ناهنجاریهای ساختاری قلب و آریتمیهای جدی (بینظمی ضربان قلب) توصیه میکنند از مصرف محرکهای سیستم عصبی مرکزی از جمله کافئین بپرهیزند. چون اثرات کافئین مانند افزایش فشار خون و ضربان قلب برای این افراد بسیار خطرناک است.
آدنوزین یا آدنوکارد دارویی است که برای درمان آریتمی قلب و انجام تست استرس قلبی تجویز میشود. کافئین با آدنوزین تداخل متوسط دارد و اثرات آن را مسدود میکند. به همین دلیل بیمار باید حداقل ۲۴ ساعت قبل از آزمایش مصرف قهوه و دیگر محصولات حاوی کافئین را متوقف کند.
وِراپامیل (Verapamil) که برای درمان مشکلات ریتم قلب، درد شدید قفسه سینه (آنژین) یا فشار خون بالا استفاده میشود، سرعت تجزیه کافئین را پایین میآورد. تداخل قهوه با وراپامیل به صورت عوارض جانبی کافئین از جمله بی قراری، سردرد و افزایش ضربان قلب بروز میکند که برای بیماران قلبی خطرناک است.
قهوه با مگزیلیتین که معمولاً برای درمان ضربان یا ریتم غیرطبیعی قلب تجویز میشود، تداخل دارد. تداخل قهوه با میبفرادیل (داروی فشار خون بالا و آنژین مزمن) هم ثابت شده است. نور اپی نفرین در درمان کمیِ فشار خون پس از بایپس قلبی- ریوی و جراحی قلب کاربرد دارد و مصرف همزمان آن با کافئین فشار خون و ضربان قلب را بالا میبرد.
دوبوتامین (Dobutamine) برای درمان شوک و نارسایی شدید قلبی تجویز میشود و در اثر تداخل با کافئین قهوه، فرد را با خطر افزایش فشار خون و ضربان قلب بالا روبرو میکند.
دفرازیروکس (Deferasirox) به درمان تجمع مزمن آهن در بیماریهایی مانند تالاسمی کمک میکند و موجب پایداری غلظت و اثرات کافئین در خون میشود.
مفنترمین (Mephentermine) و متارامینول (Metaraminol) برای درمان فشار خون پایین کاربرد دارند، ولی مصرف همزمان آنها با قهوه یا دیگر مواد کافئیندار احتمال افزایش فشار خون و ضربان قلب را بالا میبرد.
رگادنوسون (Regadenoson) در تصویربرداری قلبی از بیمارانی که برای تست ورزش محدودیت دارند تجویز میشود. مصرف رگادنوسون همراه کافئین میتواند اثرات این دارو را کاهش دهد. به همین دلیل بیمار نباید ۱۲ تا ۲۴ ساعت قبل از کاربرد آن، قهوه یا نوشیدنی کافئیندار دیگری بنوشد.
متوکسامین (Methoxamine) برای پیشگیری و درمان افت فشار خون در وضعیت حاد تجویز میشود و ترکیب آن با کافئین قهوه به افزایش فشار خون و ضربان قلب میانجامد.
مصرف قهوه کنار داروهای عضلانی
تیزانیدین یک داروی شلکننده عضله برای پیشگیری و کاهش گرفتگی و انقباضات شدید ماهیچههاست که با کافئین قهوه تداخل شدید دارد. کافئین باعث افزایش چشمگیر مقدار این دارو در خون و اثرات آن در برخی بیماران میشود و میتواند به کاهش بیش از حد فشار خون، خواب آلودگی، سرگیجه، سبکی سر، بیهوشی و ریتم نامنظم قلب بینجامد.
داروهای دستگاه عصبی و قهوه
ریلوزول داروی یک بیماری عصبی به نام اسکلروز جانبی آمیوتروفیک (ALS) است که سرعت تجزیه آن در اثر تداخل با کافئین کاهش مییابد و عوارض جانبی دارو تشدید میشود.
نتیجه تداخل قهوه با تریفلونومید (Teriflunomide) که برای درمان مالتیپل اسکلروزیس (MS) تجویز میشود، افزایش غلظت کافئین در خون و تشدید اثرات آن است.
بیمارانی که برای درمان پارکینسون داروی راساژیلین (Rasagiline) مصرف میکنند در اثر تداخل با قهوه با آن دچار افزایش غلظت دارو در خون میشوند. عوارض احتمالی این تداخل شامل خواب آلودگی، سرگیجه، سبکی سر، نوسان فشار خون، حالت تهوع، استفراغ و توهم است. روپینیرول (Ropinirole) هم داروی دیگری برای درمان پارکینسون است که کافئین قهوه با افزایش مقدار آن در خون خطر و/یا شدت عوارض جانبیای چون تهوع، استفراغ، ضعف، خواب آلودگی، بیهوشی، بی قراری و گیجی را بالا میبرد.
قهوه با کاربامازپین (Carbamazepine) از گروه داروهای ضد صرع تداخل دارد. کاربامازپین برای برخی بیماریهای اعصاب و روان مانند اختلال دو قطبی و تسکین دردهای ناشی از آسیب عصبی تجویز میشود. کافئین قهوه اثرات کاربامازپین را کاهش میدهد و خطر بروز حمله تشنج را در افراد مبتلا به صرع بالا میبرد.
فیوتیازین (داروی قدیمی اختلالات روانی) هم با کافئین قهوه تداخل دارد و عوارض جانبی آن را افزایش میدهد.
اتوسوکسیماید، فلبامات، فنوباربیتال، فنی توئین، استریپنتول و والپروات هم برای کنترل انواع خاصی از صرع استفاده میشود و کافئین قهوه اثرات آنها را کاهش میدهد. تداخل قهوه با این داروهای صرع با افزایش خطر تشنج در بیمار همراه است.
تیگابین یک داروی دیگر برای کنترل تشنج است که غلظتش در خون با مصرف طولانیمدت کافئین به صورت غیر عادی افزایش مییابد.
سیکلوسرین برای درمان درد و مشکلات عصبی مانند بیحسی و سوزن سوزن شدن اندامها تجویز میشود و استفاده همزمان آن با کافئین خطر و/یا شدت عوارض جانبیای چون مانند بیخوابی، تحریکپذیری، اضطراب، لرزش، روانپریشی و تشنج را افزایش میدهد.
دولوکستین (Duloxetine) دارویی برای درمان اختلال افسردگی، اختلال اضطراب فراگیر، اختلال وسواس اجباری، سندرم درد اسکلتی-عضلانی و درد ناشی از آسیب عصبی است. کافئین میتواند میزان دولوکستین در خون و اثرات آن را افزایش دهد. عوارض جانبی این تداخل قهوه با دارو شامل حالت تهوع، خشکی دهان، بی خوابی، خواب آلودگی و یبوست است.
پیموزاید (Pimozide) دارویی برای کنترل تکانههای عصبی (تیکهای) صوتی و حرکتی در بیماران مبتلا به سندرم تورِت است که کافئین باعث افزایش غلظت آن در خون میشود و عوارضی مانند ضربان قلب نامنظم، سفتی قفسه سینه، تاری دید یا حالت تهوع شدید به همراه دارد.
نوشیدن قهوه با داروهای ضدافسردگی و آرامبخشها
احتمالاً تا امروز درمورد تداخل قهوه با برخی از داروهای ضدافسردگی و آرامبخشها، بهویژه مهارکنندههای مونوآمین اکسیداز (MAOIs) مانند فنلزین (ناردیل)، سلژیلین (زلاپار) و ترانیل سیپرومین (پارنات) چیزی شنیدهاید. در واقع کافئین قهوه اثرات این داروها را کاهش میدهد یا عوارض جانبی آنها مثل ضربان قلب سریع و فشار خون بسیار بالا را تشدید میکند.
به طور کلی، کافئین قهوه با داروهای محرک سیستم عصبی مرکزی تداخل دارد. داروهای ضد افسردگی مانند لیتیوم، فلووکسامین، ویلوکسازین، بوپروپیون و اسکتامین، برخی داروهای صرع و تشنج و کلوزاپین (کلوزاریل) که برای درمان اسکیزوفرنی تجویز میشود از این دسته است. مصرف همزمان قهوه با این داروها میتواند به عوارضی از جمله افزایش شدید فشار خون منجر شود.
آسنترا یا سرترالین (Sertraline) نیز از داروهایی است که برای درمان افسردگی، وسواس اجباری، اختلالات هراس و اختلالات خلقی تجویز میشود. تداخل قهوه با آسنترا مستقیم نیست اما میتواند برخی عوارض جانبی کافئین مانند وضعیت عصبی، بیقراری یا مشکلات خواب را تشدید کند.
تداخل قهوه با سیتالوپرام (Citalopram)، داروی معروف ضد افسردگی چندان جدی نیست، اما میتواند با افزایش عوارض جانبی دارو مانند بیخوابی، تحریکپذیری، اضطراب، تپش قلب و سردرد همراه باشد.
دیازپام به عنوان داروی تسکین اضطراب و اختلالات خواب و هراس با اثرات مسکن و خوابآور شامل تداخل جزئی با قهوه میشود. غلظت ملاتونین و رامِلتئون (داروی خوابآور) هم در اثر مصرف همزمان کافئین در خون افزایش مییابد. به این ترتیب، احتمال بروز عوارضی مانند خواب آلودگی در طول روز، اختلال حرکتی، فراموشی، اضطراب، توهم، تغییرات رفتاری و مشکلات تنفسی افزایش مییابد.
تداخل قهوه با آرمودافینیل (Armodafinil) داروی تقویت بیداری که برای درمان خوابآلودگی بیش از حد، آپنه انسدادی خواب و حمله خواب تجویز میشود، به افزایش فشار خون و ضربان قلب میانجامد.
تداخل قهوه با آلپرازولام یا همان زاناکس که یک داروی آرامبخش قوی از خانواده بنزودیازِپین برای مدیریت اختلالات اضطرابی است میتواند به تشدید علائم اضطراب و بیخوابی فرد منجر شود و اثربخشی آلپرازولام را کاهش دهد.
کلونازپام داروی دیگری از خانواده بنزودیازپین است که برای درمان اختلالات هراس و صرع تجویز میشود. تداخل کلونازپام با قهوه مخصوصاً در صورت مصرف قهوه پرکافئین میتواند به کاهش اثرات آرامبخش دارو و افزایش اضطراب یا علائم حمله پانیک و تشنج بینجامد.
درمورد تداخل قهوه با استامینوفن باید بدانید که مصرف کافئین اثرات این داروی مسکن و تببُر معروف را تقویت میکند. به همین دلیل است که برخی شرکتهای داروسازی برای افزایش اثرات تسکیندهنده استامینوفن بر انواع سردرد یا دردهای عضلانی، کافئین را به این محصول اضافه میکنند.
البته مصرف داروهای حاوی استامینوفن و کافئین با احتمال بروز این عوارض جانبی همراه است:
- مشکلات خواب (بی خوابی)؛
- بیقراری، تحریکپذیری یا عصبانیت شدید؛
افراد حساس به کافئین هم ممکن است در صورت مصرف بیش از حد این دارو علائم زیر را تجربه کنند:
- تب پایین همراه حالت تهوع؛
- معدهدرد و بیاشتهایی؛
- تیره شدن رنگ ادرار و مدفوع؛
- زردی پوست یا چشم.
ایبوپروفن (Ibuprofen) یا ژلوفن از گروه داروهای ضد التهاب غیراستروئیدی است و برای کاهش تب، تسکین دردهای خفیف تا متوسط و علائم بیماریهای التهابی مانند روماتیسم مفصلی کاربرد دارد. کافئین قهوه میتواند اثربخشی ایبوپروفن را افزایش دهد، با این حال افرادی که معده حساس دارند نباید درمورد مصرف همزمان قهوه و ایبوپروفن بیاحتیاطی به خرج دهند.
داروهای بیهوشی و بیحسی
روپیواکائین یک بیحسکننده موضعی است که در جراحی یا تسکین دردهای حاد مثل درد زایمان و درد بعد از عمل به کار میرود. این دارو با کافئین تداخل جزئی دارد و معمولاً پزشک مصرف قهوه بیمار را قبل از کاربرد آن بررسی میکند.
پنتوباربیتال، داروی مشهور بیهوشی هم شامل تداخل با کافئین میشود.
مصرف قهوه با آنتی بیوتیکها
آنتی بیوتیکهای گستردهاثر فلوروکینولون مانند نالیدیکسیک اسید، اِنوکساسین (Enoxacin) سیپروفلوکساسین، افلوکساسین، لووفلوکساسین، جمی فلوکساسین، موکسی فلوکساسین، گرِپا فلوکساسین و نور فلوکساسین سرعت تجزیه کافئین را در بدن کاهش میدهند. تداخل قهوه با این داروها به صورت عوارضی مانند بیقراری، سردرد و افزایش ضربان قلب بروز میکند.
به جز آنتی بیوتیکها، برخی داروهای ضد عفونت قارچی مانند فلوکونازول و تربینافین سرعت تجزیه کافئین را کاهش میدهد و باعث میشود کافئین مدت طولانی در بدن بماند و خطر عوارض جانبی آن مانند تحریکپذیری، اضطراب، سردرد و بیخوابی افزایش یابد.
داروی ضد انگل آبامتاپیر که برای درمان موضعی شپش سر به کار میرود غلظت کافئین در خون و اثرات آن را افزایش میدهد. تیابندازول (Thiabendazole) و فِکسینیدازول (Fexinidazole) هم ضد انگلهای دیگری است که با کافئین قهوه تداخل دارد و اثرات آن را تشدید میکند.
اکیناسه (Echinacea) دارویی گیاهی و ضد باکتری و ویـروس است که التهابات و عفونتهایی مانند سرماخوردگی و برونشیت را درمان میکند. تداخل قهوه با اکیناسه به صورت افزایش غلظت کافئین در خون و پایداری اثرات آن بروز میکند.
تداخل با داروهای دستگاه گوارش
قهوه با سایمتیدین که برای کاهش اسید معده و درمان و پیشگیری از زخم معده، ریفلاکس معده و سوزش معده تجویز میشود، تداخل ضعیف دارد. این دارو مانند آنتی بیوتیکهای کینولون به کندی سازوکار تجزیه کافئین در بدن میانجامد و اثراتی مانند اضطراب، ضربان قلب بیشتر و سردرد به همراه میآورد.
داروهای مهارکننده سیتوکروم P450 CYP1A2 (CYP1A2) که تجزیه سایر داروها را توسط کبد کاهش میدهند با کافئین تداخل دارند و اثرات و عوارض جانبی آن را تشدید میکنند. گیووسیران هم یک داروی بیماری پورفیری حاد کبدی است که همین تداخل را با کافئین قهوه دارد.
آلوسترون (Alosetron) برای افراد مبتلا به سندرم روده تحریک پذیر همراه اسهال (IBS-D) تحویز میشود و با کافئین تداخل دارد. اوبِتیکولیک اسید (Obeticholic acid) داروی التهاب مجاری صفراوی است که سرعت تجزیه کافئین را کاهش میدهد و باعث تشدید عوارض آن میشود.
تداخل داروهای هورمونی با قهوه
تداخل قهوه با داروهای حاوی استروژن باعث کندی فرایند جذب و تجزیه کافئین و پایداری عوارض آن از جمله بیحالی، سردرد و ضربان قلب سریع میشود. هیدروکسی پروژسترون (Hydroxyprogesterone) دارویی برای تنظیم تخمکگذاری و قاعدگی است که همین تداخل را با کافئین قهوه دارد.
چند قرص و قهوه و فنجان نوشیدنی و کاپوچینو
ریتودرین (Ritodrine) داروی است که برای توقف زایمان زودرس به کار میرود و مانند کافئین فشار خون و ضربان قلب را بالا میبرد.
تداخل قهوه با اپی نفرین (آدرنالین) که برای درمان اضطراری واکنشهای آلرژیک حاد، شوک آنافیلاکسی و احیای قلبی- عروقی کاربرد دارد به افزایش فشار خون و ضربان قلب میانجامد.
دوپامین را به صورت وریدی برای درمان شوک ناشی از سکته یا جراحی قلب، شوک عفونی خون، فشارخون بسیار پایین، ضربان قلب آهسته و نارساییهای قلبی تزریق میکنند. تداخل قهوه با دوپامین خطر فشار خون بالا و تپش قلب را مخصوصاً برای بیماران قلبی به همراه دارد.
اوسیلودروستات (Osilodrostat) دارویی است که برای بیماران مبتلا به سندرم کوشینگ تجویز میشود و تداخل قهوه با آن به افزایش سطح کافئین در خون و تشدید اثراتش میانجامد.
داروهای ضد انعقاد خون با قهوه
تداخل قهوه با داروهای ضد انعقاد/ ضد پلاکت سرعت لخته شدن خون را کاهش میدهد و با خطر خونریزی همراه است. کافئین با داروی ضد انعقاد دی پیریدامول (Persantine) هم تداخل دارد و اثرات آن را مهار میکند. دی پیریدامول باعث گشاد شدن عروق خونی میشود و از تشکیل لخته خون جلوگیری میکند. این تداخل خطر خونریزی را بالا میبرد.
تیکلوپیدین یا تیکلید داروی ضد پلاکتی است که برای جلوگیری از سکته مغزی و انسداد استنت کرونر تجویز میشود. این دارو و ضد پلاکت دیگری به نام آناگریلید (Anagrelide) هم سرعت تجزیه کافئین توسط کبد را کاهش میدهد و باعث بالا رفتن سطح آن در خون و تشدید عوارضش میشود.
آسپیرین از مشهورترین داروهای ضد انعقاد است که با اثرات ضد التهابی، مسکن و تببُر هم شناخته میشود. تداخل قهوه و آسپیرین میتواند به افزایش سریع مقادیر دارو و متابولیتهای آن در خون منجر شود که نتیجه آن، تقویت اثرات دارو بیش از انتظار پزشک و بیمار خواهد بود.
برخی پزشکان نیز درمورد اثرات منفی تداخل کافئین و آسپیرین بر معده و بروز خونریزی گوارشی در افراد مبتلا به مشکلات معده هشدار دادهاند.
مصرف داروهای آسم با قهوه
کافئین و برخی از داروهای آسم با سازوکاری مشابه، قلب یا سیستم عصبی مرکزی را تحریک میکنند. به همین دلیل بیماران مبتلا به آسم باید در مصرف قهوه و بقیه محصولات کافئین احتیاط به خرج دهند.
افدرین از داروهای محرک سیستم عصبی مرکزی است که برای تسکین موقت علائم آسم از جمله تنگی نفس، گرفتگی مجاری هوایی و خس خس سینه تجویز میشود. مصرف افدرین همراه کافئین باعث تداخل شدید، تحریک بیش از حد و گاهی اوقات عوارض جانبی جدی و مشکلات قلبی میشود.
فنیل پروپانولامین هم عملکردی مشابه افدرین دارد اما کمتر محرک است. این دارو برای رفع گرفتگی بینی، علائم سرماخوردگی و سرفه تجویز میشود. تداخل قهوه با فنیل پروپانولامین به دلیل وجود کافئین باعث تحریک بیش از حد و افزایش ضربان قلب، فشار خون و ایجاد حالت عصبی میشود.
تئوفیلین، آمینوفیلین، بیتولترول، پیربوتِرول، نوراپینفرین، اینداکترول (Indacaterol)، آرفورموترل (Arformoterol) آلبوتِرول، سالمِترول و لوالبوترول همه داروهایی است که برای گشادسازی مجاری هوایی و شل کردن عضلات قفسه سینه و ریهها هنگام حمله آسم، آلرژی یا سرفه تجویز میشود. کافئین سرعت جذب و دفع این داروها را در بدن کاهش میدهد و اثرات و عوارض جانبیای مانند افزایش ضربان قلب و فشار خون را تشدید میکند.
پسر جوانی در حال خوردن قرص با قهوه
دوکساپرام دارویی با تجویز وریدی برای تحریک تنفس و درمان مشکلات تنفسی است که تداخل قهوه با آن عوارضی مانند افزایش ضربان قلب و فشار خون دارد. ایزوپروترنول، (Isoproterenol)، تربوتالین (Terbutaline)، متاپروترنول، اولوداتِرول و ایزواِتارین (Isoetharine) هم از دسته داروهای ضد آسم به حساب میآیند که تداخل قهوه با آنها به عوارض مشابهی میانجامد.
داروهای سرطان و قهوه
فلوتامید داروی سرطان پروستات است که در اثر تداخل با کافئین قهوه دیرتر تجزیه میشود و عوارض جانبی بیشتری تولید میکند.
نیراپاریب و روکاپاریب دو داروی مورد استفاده در سرطان پیشرفته تخمدان، سرطان لوله فالوپ یا سرطان اولیه صفاق و پروستان است که با کافئین قهوه تداخل دارد. توپوتکِان هم داروی شیمیدرمانی است که در موارد سرطان ریه، دهانه رحم و تخمدان به کار میرود و تداخل قهوه (کافئین) با آن به کاهش شکل فعال و فعالیت دارو میانجامد.
وِمورافِنیب (داروی سرطان خون و پوست)، اوسیمرتینیب (Osimertinib) و کاپماتینیب (دو داروی سرطان ریه) غلظت سرمی، اثرات و عوارض کافئین را افزایش میدهند.
بِنداموستین یک داروی شیمیدرمانی است که برای درمان سرطان خون (لوسمی) تجویز میشود. کافئین مقدار این دارو را در خون برخی بیماران افزایش میدهد و خطر عوارض جانبی آن یعنی نقص عملکرد مغز استخوان، کم خونی، مشکلات خونریزی یا عفونت بیشتر را افزایش میدهد.
اولاپاریب (Olaparib) درمان نگهدارنده در سرطانهای پیشرفته تخمدان است و ترکیب آن با قهوه اثرات و عوارض کافئین را تشدید میکند.
داروهای درمان اعتیاد
دی سولفیرام (آنتابوس) نوعی داروی درمان اعتیاد به الکل است که با کاهش سرعت تجزیه شدن کافئین، اثرات و عوارض جانبی کافئین از جمله بیحالی، بیش فعالی و تحریکپذیری را افزایش میدهد.
قهوه و اوپیوئیدها
تداخل کافئین با اوپیوییدهایی مانند تریاک (اپیوم) با اثرات متضاد آنها بر سیستم عصبی مرکزی و افزایش اضطراب یا تحریکپذیری همراه است. به همین دلیل باید از مصرف همزمان یا ترکیب این دو خودداری کرد.
علاوه بر این، اثرات متناقض کافئین و تریاک بر قلب و سیستم گردش خون ممکن است به نوسانات شدید فشار خون یا ضربان قلب منجر شود. سرکوب تنفسی ناشی از مصرف اوپیوییدها نیز عارضهای جدی و خطرناک است که درصورت تداخل با کافئین میتواند به اختلال در تنفس بینجامد و حتی با خطر مرگ همراه باشد.
داروهای ضد دیابت و مصرف قهوه برای دیابتیها
کافئین قهوه با بعضی داروهای ضد دیابت مانند متفورمین و پیوگلیتازون تداخل ضعیف دارد. مصرف همزمان قهوه و این داروها میزان جذب آنها را افزایش میدهد و به تشدید اثرات و عوارض جانبی آنها میانجامد. نتیجه این تداخل به هم خوردن تعادل و کنترل قند خون است.
تیرزپاتید (Tirzepatide) یکی از داروهای دیابت است که اثرات تجمیعی آن با کافئین ضربان قلب را افزایش میدهد.
داروهای ضد بارداری و قهوه
داروهای ضد بارداری سرعت تجزیه کافئین را در بدن کاهش میدهند و باعث تشدید بیحالی، سردرد، ضربان قلب سریع و سایر عوارض جانبی آن میشوند.
فزولینِتانت (Fezolinetant) دارویی برای درمان گرگرفتگی ناشی از یائسگی است که در صورت مصرف همزمان با کافئین تداخل شدید نشان میدهد و غلظت آن در خون به شدت بالا میرود.
تداخل قهوه با سیلدنافیل
سیلدنافیل (Sildenafil) دارویی شناختهشده با نامهای تجاری مختلف از جمله ویاگرا (Viagra) و رواتیو (Revatio) عرضه میشود و اصلیترین کاربرد آن درمان اختلال نعوظ در مردان است.
سیلدنافیل و کافئین تداخل مستقیم و خطرناکی ندارند، اما مصرف همزمان آنها میتواند به ضربان قلب نامنظم، نوسان فشار خون، تحریکپذیری سیستم عصبی مرکزی و عوارضی چون اضطراب، بیقراری یا لرزش دست، سردرد و سرگیجه منجر شود. کمآبی بدن و اختلال عملکرد دستگاه گوارشی هم از دیگر اثرات تداخل قهوه و سیلدنافیل به حساب میآید.
داروهای ادرارآور
مصرف همزمان قهوه و داروهای ادرار آور باعث افزایش میزان ادرار، کاهش پتاسیم خون و کمآبی بدن میشود.
داروهای سیستم ایمنی
لِنیولیسیب (Leniolisib) دارویی برای درمان نوعی اختلال ایمنی است که مقدار و اثرات کافئین را افزایش میدهد.
متوترکسات داروی سرکوبکننده سیستم ایمنی است و برای درمان بیماریهای خودایمنی مانند رماتیسم و لوپوس و البته سرطان سینه، خون، ریه و لنفوم کاربرد دارد. کافئین میتواند اثربخشی متوترکسات را در درمان رماتیسم کاهش دهد.
داروهای تیروئید
لِووتیروکسین (Levothyroxine) و لیوتیرونین (Liothyronine) پرکاربردترین داروهای اختلالات تیروئید است که به ترتیب برای درمان کمکاری و پرکاری تیروئید تجویز میشود. مصرف قهوه یا نوشیدنیهای کافئیندار بلافاصله پس از مصرف این داروها میتواند با افزایش تحرک دستگاه گوارش، جذب و اثربخشی آنها کاهش دهد.
علاوه بر این، کافئین میتواند با تحریک سیستم عصبی مرکزی، برخی علائم پرکاری تیروئید مانند اضطراب، تپش قلب، تحریکپذیری، بیخوابی یا تعریق بیشازحد را تشدید کند.
بنابراین برای دوری از عوارض تداخل قهوه با داروهای تیروئید، بهتر است مصرف آن را به حداقل ۳۰ تا ۶۰ دقیقه بعد از خوردن دارو موکول کنید.
داروهای پوستی
تداخل قهوه با متوکسالن (داروی درمان پسوریازیس، اگزما، ویتیلیگو و بعضی لنفومهای پوستی) عوارض جانبی کافئین را پایدارتر میکند.
ریتلِسیتینیب (Ritlecitinib) برای درمان آلوپسی (طاسی ناحیهای سر) تجویز میشود و مصرف همزمان آن با کافئین به افزایش فشار خون و ضربان قلب میانجامد.
مکملها
همانطور که درمورد گوشت قرمز و شیر اشاره کردیم، قهوه جذب مواد معدنی مهمی مثل آهن و کلسیم را کاهش میدهد. در واقع ترکیبات پلیفنولی موجود در قهوه با آهن غیرهِم (آهن موجود در گیاهان) پیوند برقرار میکند و مانع از جذب آن در روده میشود. به همین دلیل، مصرف مکملهای آهن و کلسیم باید حداقل دو ساعت با زمان نوشیدن قهوه فاصله داشته باشد.
احتمالاً کراتین را میشناسید؛ پروتئینی که از مواد غذایی مانند گوشت قرمز یا مکملها به دست میآید و در حفظ ساختار مو، ناخن و پوست و عضلهسازی نقش مهمی دارد. بسیاری از ورزشکاران برای افزایش عملکرد ورزشی و تقویت ساخت توده ماهیچهای به صورت همزمان مکملهای کراتین و محصولات کافئیندار مصرف میکنند.
این ترکیب میتواند به بهبود توانایی فیزیکی کمک کند اما برخی مطالعات نشان داده که تداخل قهوه با کراتین در حد خفیف گاهی جذب کراتین و اثربخشی آن را کاهش میدهد. درواقع، ممکن است خاصیت ادرارآور کافئین باعث دفع سریعتر کراتین از بدن شود.
داروهای محرک و نوشیدن قهوه
محرکهایی مانند نیکوتین، آمفتامینها و کوکائین سرعت عملکرد سیستم عصبی، فشار خون و ضربان قلب را افزایش میدهند. مصرف همزمان قهوه با این محرکها میتواند با تشدید چنین اثراتی به مشکلات جدی و حتی مرگبار از جمله آریتمی، افزایش شدید ضربان قلب و فشار خون بسیار بالا منجر شود.
فِندیمِترازین، بنز فتامین، فنفلورامین (Fenfluramine)، مازیندول و دی اتیل پروپیون هم به عنوان داروهای محرک سیستم عصبی مرکزی با کاهش اشتها به درمان کوتاهمدت چاقی و کنترل وزن کمک میکنند. تداخل متوسط این داروها با قهوه با عوارض افزایش فشار خون و ضربان قلب، مشکلات قلبی و گوارشی شناخته شده است.
لیزدگزامفتامین (Lisdexamfetamine) و دکستروآمفتامین (Dextroamphetamine) بهعنوان محرکهای قوی سیستم عصبی مرکزی برای درمان اختلال بیشفعالی-کمتوجهی (ADHD) و حمله خواب تجویز میشوند. تداخل قهوه با این دو محرک به افزایش فشار خون و ضربان قلب میانجامد.
دکس متیل فنیدات (Dexmethylphenidate) سرکوبکننده اشتهاست و متیل فنیدات همان ریتالین است که برای درمان بیشفعالی و حمله خواب کاربرد دارد. افزایش فشار خون و ضربان قلب در اثر تداخل قهوه با این داروها بروز میکند.
آتاموکستین (Atomoxetine) داروی درمان اختلال ADHD و سندرم عدم تعهد شناختی (CDS) است که تداخل قهوه (کافئین) با آن پیامدهایی مانند فشار خون و تپش قلب بالا خواهد داشت.
مواد غذایی مفید همراه قهوه
حالا که مبحث تداخل قهوه با مواد غذایی، نوشیدنی و دارویی را به پایان رساندیم، خالی از لطف نیست به موادی اشاره کنیم که مصرفشان همراه قهوه فواید تغذیهای دارد. به عنوان مثال، مصرف نان و قهوه برای وعده صبحانه میتواند احتمال بروز چربی شکمی را کاهش دهد.
مطالعهای که سال ۲۰۲۰ در دانشگاه علوم پزشکی توکیوی ژاپن انجام شد نشان داد که مصرف روزانه قهوه با کاهش ۲۵.۴ درصدی چاقی احشایی، یعنی چربی درون شکم و میان بافت روده، کبد و اندامهای داخلی شکم مرتبط است و همراهی آن با وعده صبحانه حاوی نان به کاهش ۴۵.۱ درصدی این نوع چربیها میانجامد.
علاوه بر این، موادی مانند بادام، انواع توت تازه و بلغور جو دوسر را میتوان مکمل طعم و فواید قهوه برای سلامتی دانست؛ بلغور جو دوسر سرشار از فیبر است که به کنترل کارآمدتر قند خون کمک میکند و با پایدارسازی انرژی فرد، مزیتی اضافی همراه با افزایش انرژی قهوه ارائه میدهد.
انواع توت تازه در کنار طعم قوی قهوه، ویتامین و شیرینی طبیعی دارند و بادام و سایر مغزهای آجیلی با تردی جذاب و چربیهای سالم خود غنای قهوه را تکمیل میکنند.
توصیههایی درمورد نوشیدن قهوه
برای بهینهسازی فواید قهوه رعایت این نکات را از یاد نبرید:
- بهترین زمان مصرف قهوه صبح یا ساعات اولیه بعد از ظهر است تا هم از حداکثر فواید آن بهرهمند شوید و هم به مختل شدن الگوی خوابتان منجر نشود.
- توصیه میشود قهوه را بین ۳ تا ۴.۵ ساعت قبل از غذا مصرف کنید تا تأثیرش بر دریافت و جذب مواد غذایی و درشت مغذیها به حداقل برسد.
- از نوشیدن قهوه همراه با وعدههای غذایی حاوی آهن، کلسیم و روی خودداری کنید.
- درصورت مصرف دارو حتماً با پزشکتان درمورد تداخل قهوه و دارو مشورت کنید.
- روزانه بیشتر از ۴۰۰ میلی گرم کافئین (تقریباً ۴ یا ۵ فنجان قهوه) مصرف نکنید و در صورت بارداری، ابتلا به بیماریهای قلبی، فشار خون بالا یا اختلالات اضطرابی مصرف قهوه را طبق توصیه پزشک محدود یا قطع کنید.
کلام آخر
مصرف قهوه همراه با برخی مواد غذایی و داروها ممکن است بر سلامتی تأثیرات منفی بگذارد؛ از کاهش جذب مواد معدنی و ایجاد مشکلات گوارشی گرفته تا تشدید اضطراب، افزایش فشار خون و ضربان قلب و دیگر عوارض تداخل با داروهای خاص. شناخت بهتر تداخل قهوه با این مواد و مشورت با پزشک یا متخصص تغذیه کمک میکند سالمتر و هوشمندانهتر از نوشیدنی محبوبتان لذت ببرید.
اگر میخواهید همراه رعایت توصیههای این مطلب با خیال راحت قهوه باکیفیت بنوشید پیشنهاد میکنیم به سراغ فروشگاه ریو بروید؛ قهوه ریو با ارائه طیف گستردهای از قهوههای پریمیوم و ترکیبی امکان انتخابی لذتبخش را برای شما فراهم میکند. همین الان برای خرید آنلاین قهوه به فروشگاه ریو سر بزنید و با اطمینان از اصالت و تازگی قهوه، تجربهای دلپذیر و خالص به خود هدیه دهید.
منابع:
https://www.health.com/food-to-avoid-with-coffee-8664074
https://www.nutriziouz.com/food-drug-interactions-lets-be-aware-of-it/
https://www.webmd.com/vitamins/ai/ingredientmono-979/caffeine
https://www.buzzrx.com/blog/what-medications-should-not-be-taken-with-caffeine
https://www.drugs.com/drug-interactions/caffeine.html
نویسنده: مریم براتی