آشنایی با انواع قهوه ترک

«یک قاشق چای‌خوری قهوه آسیاب‌شده بسیار ریز را در جذوه با پنجاه میلی‌لیتر آب سرد مخلوط کنید، خوب هم بزنید و جذوه را روی حرارت ملایم بگذارید تا کف کند.»

بله، قهوه ترک به همین سادگی و سرعت دم می‌کشد، اما علاقه‌مندان فراوان این معجون شرقی با ایجاد تنوع در این دستور آسان و افزودن شکر، هل، دارچین و شیر به مجموعه‌ای از انواع قهوه ترک رسیده‌اند. این ترکیب‌ها را با نام‌هایی مانند قهوه میرا، قهوه دیبک یا داملا می‌شناسیم که هرکدام امروز در منطقه‌ای محبوب‌تر یا در دسترس‌تر است.

در این مطلب مجله قهوه انواع قهوه ترک را به شما معرفی می‌کنیم و دستور تهیه هر نوع را توضیح می‌دهیم تا بتوانید به دلخواه خود از این تنوعی که در ذائقه و فرهنگ شرق ریشه دارد، بهره‌مند شوید.

 

مروری بر یک فهرست: انواع قهوه ترک

تنوع، جنبه مهم هر پدیده‌ای است که به ذائقه، فرهنگ و اجتماع انسان‌ها مربوط باشد. قهوه ترک هم به عنوان یک شیوه دم‌آوری قهوه در سرزمین‌های امپراتوری عثمانی، میراثی انسانی و فرهنگی از قرن شانزدهم به حساب می‌آید. پس عجیب نیست که از تهیه دانه‌ها تا آسیاب، دم‌آوری و سرو آن تحت تأثیر فرهنگ‌ها و ذائقه‌های مختلف، دستخوش تغییر و تنوع شده باشد.

مردم برخی مناطق خاورمیانه مثلاً عرب‌ها با ذائقه ادویه‌پسندشان هل، دارچین یا حتی زعفران را به دستور تهیه قهوه ترک ساده اضافه کرده‌اند. در نقاط دیگر، قهوه‌خورها ترکیب قهوه ترک با شکر، گلاب یا شیر را ترجیح داده‌اند.

همه این تغییراتِ طعم و عطر، بازتابی از تنوع فرهنگی، ترجیحات محلی و نقش قهوه در آیین‌ها و مراسم اجتماعی مختلف است. پس بدون معطلی به سراغ آشنایی با انواع قهوه ترک برویم و این نوشیدنی جذاب را به لطف فرهنگ‌ها و سنت‌های متنوع هربار با طعمی جدید و منحصربه‌فرد بچشیم.

قهوه ترک ساده و عادی

قهوه ترک ساده همان نوعی از قهوه ترک است که مردم در بیشتر کشورهای خاورمیانه و بالکان به شکل سنتی، یعنی با قهوه بسیار ریز آسیاب‌شده (تقریباً به شکل آرد)، آب و شکر درست می‌کنند. نتیجه این فرایند نوشیدنی‌ای با طعم قوی و بافتی سنگین است که معمولاً با کف غلیظ روی آن سرو می‌شود. در ادامه روش دم‌آوری قهوه ترک ساده (به ترکی (Sade Turk Kahvesi) را مرحله به مرحله توضیح می‌دهیم.

روش دم‌آوری قهوه ترک به صورت خلاصه

برای دم‌آوری قهوه ترک به این مواد نیاز دارید:

• ۲ قاشق چای‌خوری قهوه ترک آسیاب‌شده (برای هر فنجان قهوه نهایی)؛
• ۱ فنجان (۵۰ میلی لیتر) آب سرد؛
• شکر (اختیاری و به میزان دلخواه).

مراحل دم‌آوری قهوه ترک ساده را به این ترتیب پیش ببرید:

۱. آب و قهوه را در یک جذوه مسی یا برنجی با هم مخلوط کنید. اگر قهوه ترکتان را شیرین می‌پسندید، مقدار شکر دلخواه را در همین مرحله اضافه کنید.

۲. همه مواد را با یک قاشق به آرامی هم بزنید.

۳. جذوه را روی شعله ملایم گاز بگذارید و صبر کنید تا قهوه به آرامی گرم شود و روی آن کف شکل بگیرد.

۴. وقتی کف قهوه شروع به بالا آمدن کرد، یعنی قبل از جوشیدن کامل، جذوه را از روی حرارت بردارید تا کف در اثر حرارت دمای جوش از بین نرود.

۵. اول کف قهوه را با قاشق در فنجان‌ها بریزید. بعد اجازه دهید جذوه کمی ثابت بماند و قهوه را به آرامی به فنجان اضافه کنید تا میزان کمتری از ذرات ته‌نشین‌شده وارد مایع شوند.

نکات خاص در سرو قهوه ترک

اگر بخواهید قهوه ترک را به سبک سنتی ترکیه سرو کنید، باید آن را در فنجان‌های چینی کوچکی به نام دمیتاس (به ترکی kahve fincanı) بریزید و با یک لیوان کوچک آب (برای پاکسازی کام) و قطعه شیرینی کوچکی مانند باقلوا یا راحت الحلقوم (به ترکی: لقوم) سر میز بیاورید.

سعی کنید هنگام سرو، کف قهوه را در فنجان حفظ کنید و پیش از نوشیدن چند لحظه صبر کنید تا ذرات قهوه ته نشین شوند. ضمناً حواستان باشد قهوه ترک را هم نزنید، چون باعث از بین رفتن کف و مخلوط شدن ذرات ته‌نشین‌شده با مایع می‌شود.

درمورد زمان سرو هم باید گفت در ترکیه قهوه ترک به عنوان نوشیدنی بعد از غذا محبوبیت زیادی دارد، ولی شما می‌توانید زمان را به دلخواه خود و متناسب با ساعت خوابتان انتخاب کنید.

قهوه ترک شیرین چیست؟

بهترین قهوه ترک در دسترس را آماده کنید چون می‌خواهیم به سراغ روش تهیه آن با طعم محبوب شیرین برویم.

برای تهیه قهوه ترک شیرین به شیوه سنتی که در ترکیه به آن Şekerli Türk Kahvesi می‌گویند، کافی است در مرحله اول، مقدار شکر دلخواهتان را با پودر قهوه و آب سرد مخلوط کنید و هم بزنید. حالا جذوه را روی حرارت متوسط بگذارید و وقتی قهوه کف کرد، از روی حرارت بردارید و به روشی که در بالا گفتیم، مانند قهوه ترک ساده سرو کنید.

معمولاً باریستاها توصیه می‌کنند برای یک فنجان قهوه ترک شیرین، حداکثر تا ۲ قاشق چای‌خوری شکر بریزید تا شکر خوب حل شود و بافت قهوه بیش از حد تغییر نکند.

اگر قهوه ترک را کم‌شیرین می‌پسندید، نصف قاشق چای‌خوری شکر اضافه کنید؛ برای شیرینی متوسط نصف تا ۱ قاشق چای‌خوری شکر بریزید و اگر به چیزی جز قهوه ترک خیلی شیرین راضی نمی‌شوید، ۲ قاشق چای‌خوری بردارید (حواستان به میزان شکر مصرفی، کالری و عوارض گلوکز باشد).

مطلب پیشنهادی: فواید و مضرات قهوه

قهوه ترک با هل و ادویه‌ها

در منطقه‌ای که ما زندگی می‌کنیم، یعنی خاورمیانه، علاقه به استفاده از هل و ادویه‌های متنوع مانند میخک، جوز هندی، ثعلب، زنجبیل، دارچین و حتی زعفران در غذاها و نوشیدنی‌ها از ریشه‌های تنوع ذائقه‌ها به حساب می‌آید.

این ادویه‌ها به دلیل عطر و طعم دلنشین، خواص درمانی و تأثیرات آرامش‌بخششان جایگاه ویژه‌ای در فرهنگ دم‌آوری قهوه پیدا کرده‌اند و قهوه ترکِ معطرشده با آن‌ها در بسیاری از کشورها محبوبیت خاصی برای پذیرایی از مهمانان دارد.

طرز تهیه قهوه ترک با هل و ادویه‌ها را در ادامه با این نیت یاد بگیرید که هربار عطر و بوی تازه و متفاوتی از این نوشیدنی شرقی حس کنید.

برای تهیه قهوه ترک با هل به این مواد نیاز دارید:

• پودر قهوه ترک: ۱ تا ۲ قاشق چای‌خوری (برای هر فنجان)؛
• آب سرد: یک فنجان؛
• هل آسیاب‌شده یک چهارم قاشق چای‌خوری (یا ۱ تا ۲ دانه هل)؛
• شکر: به میزان دلخواه.

بعد از مخلوط کردن پودر قهوه ترک با آب، پودر هل آسیاب‌شده یا دانه‌های هل را که برای آزادسازی عطر بیشتر کمی خرد کرده‌اید، در جذوه بریزید و به آرامی هم بزنید. بقیه مراحل را طبق روش دم‌آوری قهوه ترک ساده دنبال کنید.

اگر می‌خواهید قهوه ترکتان را با ادویه‌های دیگر معطر کنید، به جای هل به اندازه نوک قاشق چای‌خوری دارچین، پودر میخک یا جوز هندی یا چند رشته زعفران به مخلوط آب و پودر قهوه ترک بیفزایید و روی حرارت بگذارید.

اگر در مورد قهوه تونسی چیزی شنیده باشید، احتمالاً می‌دانید که تونسی‌ها قهوه ترک را با گلاب، کندور و بادیان معطر می‌کنند؛ قهوه ترک با گلاب در تونس به قهوه آربی ((Qahwa Arbi) معروف است که درست قبل از سرو چند قطره گلاب در آن می‌ریزند.

برای چشیدن قهوه ترک با دانه‌های معطر درخت بُنه یا کندور باید در کافه‌های تونسی، مَهلِب (Mahleb) سفارش دهید و مِزوران (Mezourane) همان قهوه ترک حاوی دانه‌های کندور به اضافه بادیان است که همراهش برایتان بادام و خرما می‌آورند.

قهوه داملا هم از انواع قهوه ترک ادویه‌ای است که با اضافه کردن صمغ درخت ماستیک یا پودر ماستیک (پس از آسیاب دانه‌ها) در اولین مرحله تهیه قهوه ترک ساده درست می‌شود و طعم شیرین‌تری دارد.

عطر ماستیک از محبوب‌ترین رایحه‌های خوراکی در ترکیه است. به همین دلیل، قهوه داملا از رایج‌ترین انواع قهوه ترک به شمار می‌رود.

 

قهوه میرا

می‌دانستید قهوه ترک با هل و ادویه‌ها در ترکیه اسم و رسم مخصوص خودش را دارد؟ قهوه میرا (Mirra) یکی از مشهورترین انواع قهوه ترک است که اولین بار ساکنان مناطق جنوب شرقی ترکیه با تغییر روش برشته‌کاری و افزودن طعم‌دهنده‌ها به قهوه ترک ساده درست کردند.

آن‌ها برای تهیه میرا، دانه‌های قهوه را دو بار برشته می‌کنند تا تلخی بیشتری به نوشیدنی نهایی بدهند. بعد بنا به ذائقه‌شان با هل مرغوب، عطر متفاوتی در آن ایجاد می‌کنند تا طعم بیش‌ازحد تلخ قهوه میرا آزاردهنده نشود.

طرز تهیه قهوه میرای معطر از ناحیه جنوب شرقی آناتولی یعنی استان‌های آدیامان، باتمان، دیاربکر، شانلی‌اورفه، شرناق، غازی عینتاب، کیلیس و ماردین به لبنان و سوریه هم رفته و حتی به شمال آفریقا هم رسیده است.

جالب است بدانید که قهوه میرا در بعضی مناطق به قهوه عربی هم معروف است، چون ریشه نام آن به کلمه «مِر» در زبان عربی به معنی تلخ برمی‌گردد.

تفاوت قهوه میرا با قهوه ترک ساده این سه نکته است:

• بهترین قهوه ترک را از آسیاب بسیار ریز دانه‌های عربیکا (یا ترکیب روبوستا-عربیکا) به دست می‌آورند، ولی آسیاب مورد نیاز برای تهیه قهوه میرا از درجه درشت‌تری است.
• قهوه میرا را با دانه‌های بوداده یا برشته‌شده هل معطر می‌کنند؛
• قهوه میرا را چند بار می‌جوشانند تا استخراج طعم از ذرات درشت‌تر، کامل شود. به این ترتیب، مایعی تیره‌تر و غلیظ‌تر (و حتی تلخ‌تر از اسپرسو) با عطر پیچیده‌تر نسبت به قهوه ترک ساده تحویل می‌گیرید.

روش سرو قهوه میرا

اگر میهمانان شما قهوه ترک را با هل و ادویه‌ها می‌پسندند، می‌توانید آن را به روش سنتی ترک‌های شهر اورفا سرو کنید؛ یعنی فنجان را تا نیمه از جذوه پر کنید و به میهمان اول (معمولاً کسی که از همه بزرگ‌تر است) بدهید تا بنوشد. پس از آن، میهمان باید فنجان را به شما برگرداند تا آن را بشویید و دوباره تا نیمه پر کنید و به مهمان بعدی بدهید. سنت جالبی است، نه؟

قهوه دیبک، جلوه تنوع اصیل

قهوه دیبک (Dibek) یکی از محبوب‌ترین انواع قهوه ترک است که طرز آسیاب و دم‌آوری متفاوتی دارد. برای درست کردن قهوه دیبک باید دانه‌ها را به جای ریختن در آسیاب و تبدیل به پودری با ذرات بسیار ریز، با استفاده از نوعی هاون سنگی به نام دیبک، درشت‌تر و غیر یک‌دست‌تر خرد کرد. این روش که به ورز دادن هم معروف است، رنگی کمتر اما طعم و بافتی قوی‌تر نسبت به قهوه ترک ساده به قهوه دیبک می‌دهد و نوشیدنی‌ای با کافئین کمتر تولید می‌کند.

اگر بدتان نمی‌آید قهوه ترک را قوی‌تر اما با کمی شیرینی طبیعی بیشتر بنوشید، قهوه دیبک را در کافه‌های سنتی‌تر امتحان کنید، چون آسیاب کردن دانه‌ها برای درست کردن آن به کمی تسلط و مهارت نیاز دارد و بهتر است کار را به کاردان بسپرید.

طرز تهیه قهوه دیبک به طور کلی مانند قهوه ترکِ ساده است، اما بعضی باریستاها در ترکیه با استفاده از آب گرم به جای آب سرد و اضافه کردن دارچین یا هل، قهوه دیبک را هم مانند انواع قهوه ترک ادویه‌ای دم می‌کنند.

گاهی اول دانه‌های قهوه را با دانه‌های هل، خرنوب، تِرِبینث، کاکائو، صعلب یا کندر مخلوط می‌کنند؛ بعد این مخلوط را یک‌جا در هاون سنگی ورز می‌دهند و آسیاب می‌کنند تا عطر ادویه‌ها کاملاً جذب ذرات قهوه شود.

قهوه ترک مننگیچ

قهوه مِنِنگیچ (به ترکی: Menengiç kahvesi) به معنی قهوه پسته یا قهوه تربینث، نوعی نوشیدنی گرم سنتی است که ریشه‌اش به مناطق کردنشین ترکیه یعنی غازیانتپ، دیاربکر، آدیامان، ماردین و باتمان برمی‌گردد و به همین دلیل به آن قهوه کُردی هم می‌گویند.

قهوه مِنِنگیچ در واقع عصاره بدون کافئین میوه‌های برشته‌شده گیاه پسته کوهی یا پسته وحشی (Pistacia terebinths, Terebinth) است. از آنجا که این میوه بومی غرب و جنوب شرقی ترکیه است، شبیه قهوه تحت فرایند برشته‌کاری قرار می‌گیرد و به روشی مشابه قهوه ترک دم می‌شود، به آن قهوه ترک مِنِنگیچ (مننگیک، مننگیج) هم می‌گویند.

طرز تهیه قهوه ترک مِنِنگیچ مانند قهوه ترکِ ساده است، با این تفاوت که گاهی به جای آب از شیر داغ برای دم‌آوری آن استفاده می‌شود.

قهوه ترک با شیر

فقط اسپرسو نیست که ترکیبش با شیر، نوشیدنی‌های پرطرفداری مانند کاپوچینو، ماکیاتو و لاته تولید می‌کند؛ با افزودن شیر به قهوه ترک می‌توان آن را به نوشیدنی‌ای با بافت لطیف‌تر و طعم ملایم‌تر نسبت به قهوه ترک ساده تلخ تبدیل کرد.

برای تهیه قهوه ترک با شیر، می‌توانید شیر سرد را در مرحله دم‌آوری جایگزین آب کنید یا بعد از دم‌آوری قهوه ترک در آن شیر بریزید. روش اول نوشیدنی‌ای با طعم بسیار ملایم‌تر و متفاوت با قهوه‌ترک ساده تولید می‌کند.

تهیه قهوه ترک با شیر یا همان سوتلو (Sütlü Türk Kahvesi) چه مراحلی دارد؟

۱. شیر سرد را به اندازه فنجان نوشیدنی نهایی درون جذوه بریزید. استفاده از شیر پرچرب بافت خامه‌ای‌تر و لذیذتری به قهوه می‌دهد.

۲. برای هر فنجان شیر، ۱ تا ۲ قاشق چای‌خوری پودر قهوه ترک و در صورت تمایل شکر اضافه کنید.

۳. قهوه را خوب با شیر مخلوط کنید تا به صورت کاملاً یکنواخت در آن حل شود.

۴. جذوه را روی شعله ملایم گاز بگذارید و صبر کنید تا قهوه به آرامی گرم شود. مخلوط را هم نزنید تا قهوه کف کند.

5. بعد از شکل‌گیری حباب‌ها و کف روی سطح، جذوه را از روی شعله بردارید تا مایع به جوش نیاید.

۶. کف قهوه را با قاشق در فنجان بریزید و سپس بقیه قهوه را اضافه کنید.

 

قهوه ترک سرد

اگر می‌خواهید در روزهای گرم تابستان یک نوشیدنی خنک اما متفاوت را تجربه کنید، به سراغ تهیه قهوه ترک سرد بروید. کافی است قهوه ترک ساده را به روش سنتی دم آورید و وقتی نوشیدنی آماده را از جذوه در فنجان ریختید، چند تکه یخ به آن اضافه کنید.

یک روش دیگر برای درست کردن قهوه ترک سرد، گذراندن مایع از یک فیلتر یا صافی برای جداسازی تفاله‌ها و قرار دادن آن در یخچال است.

 

تفاوت قهوه ترک با سایر انواع قهوه

قهوه ترک به عنوان یکی از قدیمی‌ترین و اصیل‌ترین روش‌های دم‌آوری قهوه از نظر ساز و کار، ابزار و وسایل مورد استفاده در دم‌آوری، طعم و بافت نوشیدنی نهایی و حتی سبک سرو و فرهنگ مصرف با دیگر انواع قهوه تفاوت‌های زیادی دارد. این هم یکی دیگر از جلوه‌های تنوع و تفاوت در قالب ویژگی‌های یک نوشیدنی اصیل است.

تفاوت قهوه ترک با سایر انواع قهوه را در این جدول خلاصه کرده‌ایم:

 

قهوه ترک		سایر انواع قهوه (اسپرسو و قهوه دمی)
روش تهیه	قهوه ترک را باید با استفاده از پودر قهوه بسیار ریز آسیاب‌شده، آب (یا شیر) و شکر (اختیاری) در قهوه‌جوش ترک (جذوه یا ایبریک) تهیه کنید.	برای تهیه اسپرسو و انواع قهوه دمی به دستگاه اسپرسوساز، ابزارهای تهیه قهوه به روش چکانه‌ای یا غوطه‌وری (فرنچ پرس، موکاپات، وی ۶۰، کمکس، کالیتا و..) نیاز دارید.
اندازه آسیاب	دانه‌های قهوه برای تهیه پودر ترک، بسیار ریز آسیاب می‌شود و پودری به نرمی آرد ایجاد می‌کند.	درجه آسیاب دانه‌های قهوه برای اسپرسو و انواع قهوه دمی، درشت‌تر از قهوه ترک است.
طعم	طعم قهوه ترک بسیار غلیظ و قوی و تلخ است، چون عصاره قهوه فیلتر نمی‌شود و در نوشیدنی باقی می‌ماند.	طعم قهوه اسپرسو قوی است اما بسته به روش عصاره‌گیری ممکن است تلخی کمتری نسبت به قهوه ترک داشته باشد. قهوه‌های فیلتری سبک‌ترند و طعم ملایم‌تری دارند.
بافت، تن‌واری و شکل ظاهری	قهوه ترک را از فیلتر نمی‌گذرانند، بنابراین بافت سنگین و غلیظ آن حاوی تفاله‌هایی است که در ته فنجان جمع می‌شود.   کف ضخیم و پایدار روی قهوه ترک از ویژگی‌های کیفی مهم آن است.	اسپرسو بسیار غلیظ است اما تفاله ندارد. انواع قهوه دمی فیلتری هم شفاف و سبک و فاقد رسوبات است.   اسپرسو هم کف (کِرِما) دارد، اما انواع قهوه دمی فیلتری کف ندارند.
آداب سرو و نوشیدن	قهوه ترک در فنجان‌های مخصوص کوچک (دمیتاس) سرو می‌شود.	اسپرسو را هم معمولاً در دمیتاس یا فنجان مخصوص سرو می‌کنند، اما چنین سنتی درمورد سرو انواع قهوه دمی وجود ندارد.

 

اما برجسته‌ترین تفاوت قهوه ترک با سایر انواع قهوه، همان جنبه انسانی یعنی فرهنگ و سنت تهیه و مصرف آن است؛ دم‌آوری و نوشیدن قهوه ترک بخشی از سنت و فرهنگ کشورهای خاورمیانه و منطقه مدیترانه به حساب می‌آید و از مهم‌ترین عناصر پذیرایی در مراسم شادی و حتی سوگواری است.

مطلب پیشنهادی: طرز تهیه قهوه اسپرسو

در نهایت و پس از این که انواع قهوه ترک را شناختید، ممکن است بخواهید یکی از انواع آن را دم و آماده کنید. به همین دلیل ما برای شما یک آموزش متنی و ویدویی کامل برای این موضوع آماده کرده‌ایم. اگر می‌خواهید بهترین روش حرفه‌ای و اصیل دم آوری را یاد بگیرید، به صفحه طرز تهیه قهوه ترک مراجعه کنید.

 

 

جمع‌بندی

قهوه ترک با طعم و عطر دلپذیر و روش تهیه سنتی و خاصش یکی از نمادهای فرهنگی ترکیه و پل ارتباط ملت‌های مختلف با ذائقه‌های متنوع به حساب می‌آید؛ این تنوع به شکل‌گیری دستور تهیه قهوه ترک منجر شده است که در این مطلب با همه آن‌ها آشنا شدید.

اگر می‌خواهید با تهیه انواع قهوه ترک، از کلاسیک تا نوشیدنی ترکیبی با ادویه‌ها یا شیر خاطره‌ای متفاوت برای خودتان بسازید، با خرید قهوه ترک از فروشگاه آنلاین ریو محصولی با کیفیت تضمینی تحویل بگیرید.

سؤالات متداول

قهوه ترک چیست؟

قهوه ترک یک روش سنتی دم‌آوری قهوه با استفاده از پودر قهوه بسیار ریز آسیاب‌شده، آب، و شکر) در جذوه روی شعله ملایم است.

قهوه ترک ساده چه تفاوتی با سایر انواع قهوه ترک دارد؟

قهوه ترک ساده فقط از قهوه و آب تهیه می‌شود، در حالی که در انواع طعم‌دار، موادی مانند هل، دارچین یا شیر به آن اضافه می‌شود تا طعمی متفاوت ایجاد کند.

آیا قهوه ترک فقط با آب تهیه می‌شود؟

نه، شما می‌توانید قهوه ترک را با شیر هم درست کنید که طعمی لطیف‌تر و خامه‌ای‌تر به نوشیدنی‌تان می‌دهد.

چرا قهوه ترک تفاله دارد؟

چون پودر قهوه ترک بسیار ریز است و در فرایند تهیه آن از فیلتر استفاده نمی‌شود.

آیا می‌توان قهوه ترک را سرد سرو کرد؟

بله، قهوه ترک سرد را می‌توانید با یخ یا شیر سرد تهیه کنید.

منبع:

https://www.homegrounds.co/mirra-coffee/

/https://www.dailysabah.com/life/food/turkish-coffee-deciphered-and-different-types-to-try/