قهوه و سلامتی
پاسخ به یک سؤال جنجالی: آیا قهوه برای درس خواندن خوب است؟
مهر
از پشت میز اتاق دانش‌آموزی که فکر می‌کند مبحث جدید ریاضی را خوب یاد نمی‌گیرد تا سالن‌های مطالعه شلوغ دانشگاه‌ها در دوران امتحانات و کلاس‌های پرچالش آموزش زبان‌های خارجی، طیف راهکارها و عادت‌های افراد برای یادگیری گسترده و متنوع است. اما همه این موقعیت‌ها یک عنصر مشترک دارد: قهوه برای درس خواندن بسیاری از افراد نقش معجون تقویت یادگیری و به تعبیری، سوخت مغز را پیدا کرده است.
این روزها تب و تاب بحث از تأثیر قهوه بر حافظه آن‌قدر بالا گرفته که به عادت روزانه ۸۰ درصد جمعیت جهان تبدیل شده و بعضی افراد تمرکز برای درس خواندن یا آموزش هر موضوعی را بدون دریافت کافئین روزانه‌شان بی‌نتیجه می‌دانند. البته برخی دیگر هم معتقدند این باور بیشتر اثر تلقین است. در این میان نظر پزشکان و دانشمندان چیست؟ آیا پژوهش‌های علمی تأثیر قهوه بر یادگیری، تمرکز، حافظه و هوش را ثابت می‌کند؟
با این مطلب مجله تخصصی قهوه همراه شوید تا پاسخ همه این سوال‌ها برایتان روشن شود.
فهرست عناوین
تأثیر قهوه بر یادگیری: از ساز و کار تا رکوردشکنی
تأثیر قهوه بر حافظه و یادگیری در پژوهش‌های مختلف به دلیل نقش تقویتی کافئین در توانایی‌های شناختی ثابت شده است. در این بخش، ابتدا می‌خواهیم ببینیم قهوه با چه سازوکاری بر مغز اثر می‌گذارد که قدرت یادگیری شما را بالا می‌برد. البته حواستان باشد که تأثیر قهوه در یادگیری در نهایت برآیند تاثیرات آن بر توانایی‌های شناختی شما یعنی تمرکز، حافظه و هوش هم هست.
کافئین را دیگر همه می‌شناسند؛ ماده فعال اصلی قهوه که به دلیل شباهت ساختاری با یک انتقال‌دهنده عصبی به نام آدنوزین برای مغز و سیستم عصبی شما نقش یک ماده محرک فعال‌کننده را دارد.
کافئین ترشح نوراپی نفرین (هورمون و انتقال‌دهنده عصبی)، دوپامین (هورمون لذت) و سروتونین (هورمون شادی) را بالا می‌برد و به شما احساس انرژی بالا، تمرکز و هشیاری می‌دهد.
علاوه بر این، کافئین ارتباطات عصبی را در ناحیه هیپوکامپ مغز تقویت می‌کند که با افزایش وضوح ذهنی، به قدرت یادگیری و حافظه بیشتر منجر می‌شود.
به همین دلیل است که ۳۰ تا ۴۵ دقیقه پس از مصرف قهوه احساس می‌کنید ذهنتان روشن‌تر شده، توان و آمادگی بیشتری برای یادگیری دارید و حتی رکورد زمان یا بازدهی مطالعه خودتان را می‌شکنید.
تأثیر قهوه بر درس خواندن و تمرکز آن
تأثیر قهوه بر تمرکز از مزایای اصلی آن برای یادگیری به حساب می‌آید. کافئین با انسداد گیرنده‌های آدنوزین در مغز، مانع خواب‌آلودگی شما می‌شود و هشیاری و تمرکزتان را بهبود می‌بخشد. البته افزایش توجه پایدار و کاهش زمان واکنش فرد به محرک‌ها هم از نتایج تأثیر قهوه روی تمرکز است.
به این ترتیب یادگیری موضوعات مختلف بدون توجه به عوامل تمرکززدای محیط برایتان آسان‌تر می‌شود؛ چه واژگان و اصول یک زبان جدید باشد، چه مباحث پیچیده علوم پایه یا مهندسی، متن‌های فلسفی و روان‌شناختی یا رازهای درهم‌تنیده بدن در کتاب‌های پزشکی.
تأثیر قهوه بر حافظه چیست؟
از زمانی که مطالعات پژوهشگران دانشگاه جان هاپکینز در سال ۲۰۱۱ درمورد تأثیر قهوه بر حافظه بلندمدت منتشر شد، بعضی طرفداران قهوه نتیجه گرفتند که هرچه بیشتر کافئین بخورند حافظه قوی‌تری خواهند داشت. اما نکته مهم این است که با وابستگی به کافئین، ممکن است قهوه دیگر تاثیرات مثبت یا جادویی قبلی را بر یادگیری و حافظه نداشته باشد.
داستان جان هاپکینز این بود که شرکت‌کنندگان پژوهش با مصرف قرص‌های ۲۰۰ میلی‌گرمی کافئین، عملکرد بهتری در تشخیص و تمایز الگوها و تصاویر مشابه نشان می‌دادند. این نتیجه گویای تأثیر تقویتی قهوه بر حافظه و مقاوم‌سازی آن در برابر فراموشی و البته کاهش خطر ابتلا به بیماری‌های تخریب عصبی مانند آلزایمر و پارکینسون با مصرف متعادل کافئین است.
نوشیدن قهوه به دلیل همین اثر کافئین بر به‌خاطرسپاری اطلاعات، یادآوری عمدی و ناخواسته مطالب آموخته‌شده قبلی را هم برای دانش‌آموزان و دانشجویان آسان‌تر می‌کند. مثلاً مطالعه پژوهشگران دانشگاه بوستون در سال ۲۰۱۶ نشان داد مصرف کافئین در دانشجویان کالج (سن ۱۸ تا ۲۴ سالگی) عملکرد حافظه بلندمدت را به ویژه در کلاس‌ها یا امتحانات ساعات اولیه صبح بالا می‌برد.
البته تأثیر قهوه بر حافظه مختص افراد در سنین جوانی نیست؛ پژوهشی که سال ۲۰۰۱ در دانشگاه آریزونا انجام شد ثابت کرد که مصرف قهوه عارضه کاهش حافظه‌ای را که بزرگسالان مسن مخصوصاً در ساعت‌های بعد از ظهر تجربه می‌کنند، کاملاً معکوس می‌کند.
تأثیر قهوه بر هوش شما
وقتی از تأثیر قهوه بر هوش حرف می‌زنیم، نباید تصور کنید قهوه ضریب هوشی شما را بالا می‌برد؛ منظور این است که قهوه با تقویت حافظه و تمرکز، باعث می‌شود هوشمندانه‌تر عمل کنید، تصمیم‌های هشیارانه‌تری بگیرید، اطلاعات را سریع‌تر پردازش کنید و توانایی و دقت بالاتری برای حل مسئله‌ها داشته باشید.
تأثیر قهوه بر خلق و خو
خوب می‌دانید که ترشح دوپامین در اثر مصرف قهوه، خلق و خوی شاداب‌تر و باانگیزه‌تری به شما می‌دهد. طبیعی است که در این حالت از مطرح شدن مباحث جدید استقبال کنید و تعامل و مشارکت فعالانه‌تری با استاد و همکلاسی‌هایتان داشته باشید.
همچنین قهوه با بهبود خلق افسرده، باعث افزایش انرژی شما برای درس خواندن، مطالعه و هرنوع فعالیت مرتبط با یادگیری می‌شود. مطالعه نوشته تاثیر قهوه روی افسردگی را به شما پیشنهاد می‌دهیم.
تأثیر قهوه بر یادگیری ورزش: چیزی شبیه معجزه
احتمالاً شنیده‌اید که قهوه عملکرد بدنی شما را تقویت می‌کند و با بالا بردن استقامت عضلات، اجازه می‌دهد جلسات تمرینی طولانی‌تر و پربازده‌تری داشته باشید. حالا تصور کنید هم عاشق قهوه باشید هم در حال یادگیری یک رشته ورزشی؛ قهوه از طرفی توانایی شما را برای فعالیت ورزشی افزایش می‌دهد و از طرف دیگر قدرت یادگیری حرکات و اصول جدید و تمرکز بر اهدافتان را در آن رشته ورزشی مضاعف می‌کند.
پس مصرف متعادل قهوه را می‌توان برای افراد تازه‌کار در دنیای ورزش چیزی شبیه معجزه دانست. پیشنهاد مطالعه: تاثیر قهوه در بدنسازی و ورزش
چالش ممنوعیت قهوه برای تاثیرات چشمگیرتر
طبیعی است که بدن شما پس از مدت‌های مصرف قهوه به کافئین عادت کند و اثر کمتری از آن ببینید. به همین دلیل، بعضی طرفداران قهوه مخصوصاً دانشجویانی که درس‌های سنگین و امتحانات پراسترس دارند به دنبال راهی برای برگرداندن تأثیر قهوه بر یادگیری، حافظه و تمرکز به حالت اولیه‌اند. چالش جالب ممنوعیت موقت قهوه یکی از این راه‌هاست.
در این چالش سه‌فازی سخت، ابتدا به کمک یک دوست یا عضو خانواده، مصرف قهوه را برای ۴ هفته ترک می‌کنید تا وابستگی بدنتان به کافئین از بین برود. در فاز دوم، مصرف یک فنجان قهوه در هفته مجاز است، دیگر به قهوه وابسته نیستید و انگار به عنوان پاداش، دوباره طعم و عطر قهوه را کشف می‌کنید.
در همین مرحله است که متوجه می‌شوید تأثیر قهوه بر درس خواندن، حافظه و بازدهی شما حین مطالعه برای یادگیری قوی‌تر شده است. گویا به زمانی برگشته‌اید که اولین فنجان قهوه‌تان را می‌خوردید و پس از آن پرانرژی و مشتاق، برای مدتی طولانی روی مباحث آموزشی تمرکز می‌کردید.
مطلب پیشنهادی: تداخل دارویی قهوه
توصیه‌های سازنده برای افزایش تأثیر قهوه روی مطالعه
درست است که قهوه بر یادگیری، حافظه و تمرکز شما تأثیر مثبت دارد اما مصرف بیش از حد آن بسته به عواملی مانند ژنتیک، سن و عادت‌های فردی شما می‌تواند با عوارضی مانند اضطراب، بی‌خوابی، تپش قلب و سردرد همراه باشد. به همین دلیل توصیه می‌کنیم با شناخت بدن خود، حد اعتدال یعنی روزانه ۲ تا ۳ فنجان قهوه (حداکثر ۵۰۰ میلی‌گرم) را رعایت کنید.
پیشنهاد مجله قهوه: استرس بعد از قهوه
بهترین زمان مصرف قهوه نیز بر اساس عادات و نیازهای شما تنظیم می‌شود، اما اگر قصد ندارید شب برای درس خواندن بیدار بمانید، بهتر است از ۴ تا ۶ ساعت قبل خواب دیگر قهوه ننوشید. توجه داشته باشید که نوع قهوه، روش دم‌آوری و افزودنی‌های آن می‌تواند به تغییراتی در تأثیر قهوه بینجامد.
نگاه آخر
قهوه با تقویت حافظه و تمرکز، بالا بردن هشیاری و افزایش سرعت پردازش اطلاعات در مغز، توانایی شما را برای یادگیری موضوعات مختلف بالا می‌برد. البته لازم است با توجه به نیازهای فردی‌تان در مصرف آن اعتدال به خرج دهید تا به جای شکستن رکورد ساعت و بازدهی مطالعه، دچار پیامدهای مصرف بیش از حد کافئین یعنی اضطراب، بی‌خوابی، تپش قلب و سردرد نشوید.
البته یادتان باشد تأثیر قهوه بر یادگیری و حافظه فقط درصورتی تضمینی است که سراغ خرید قهوه باکیفیت بروید. فروشگاه قهوه ریو با تولید و عرضه انواع قهوه‌های خاص و ترکیبی از دانه‌های مزارع ممتاز جهان، خیال شما را از کیفیت نوشیدنی‌تان راحت می‌کند و حس متفاوتی از طعم و عطر قهوه برایتان می‌سازد.
با خرید قهوه از ریو تقویت حافظه و تمرکز و یادگیری را همراه طعم بی‌نظیر محصولی تجربه می‌کنید که با دقت و وسواس فراوان برایتان انتخاب شده است. همین حالا به فروشگاه آنلاین قهوه ریو سر بزنید و قهوه مورد علاقه‌تان را سفارش دهید.
منابع:
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5107567
نویسنده: مریم براتی