مهر
وقتی با دوستان، همکاران یا اعضای خانواده دور هم می‌نشینید و قهوه می‌خورید، احتمالاً همه نوشیدنی‌تان را یک‌جور نمی‌پسندید؛ شما اسپرسوی تلخ می‌خواهید، نفر کناری لاته شیرین می‌پسندد و نفر سوم فقط قهوه ترک با کمی شکر باب طبعش است. ولی همه این تفاوت‌ها با حس اشتراک و پیوندی که علاقه به این نوشیدنی پرطرفدار بین شما ایجاد می‌کند، کم‌رنگ می‌شود.
قهوه اینجا مثل یک زبان مشترک، شما را دور هم جمع کرده و با وجود تنوع بی‌نظیر طعم، روش‌های دم‌آوری و حتی سبک‌های نوشیدن، بین افرادی با سلیقه‌ها و فرهنگ‌های مختلف پل زده است. این فضا هرلحظه به شما یادآوری می‌کند که تنوع ریشه یگانگی انسان‌هاست. همان فلسفه‌ای که مبنای تعیین اول اکتبر به عنوان روز جهانی قهوه شد.
این مطلب مجله تخصصی قهوه را بخوانید تا با تاریخچه روز جهانی قهوه و فلسفه آن آشنا شوید و اهمیت و تأثیراتی را که انتخاب روز قهوه بر مصرف‌کنندگان و تولیدکنندگانش می‌گذارد بشناسید.
فهرست عناوین
تاریخچه روز جهانی قهوه و پیدایش آن
وقتی در سال ۱۹۶۲ اولین توافق‌نامه بین‌المللی پیرامون قهوه در سازمان ملل امضا شد، تعیین یک روز جهانی برای قهوه در اولویت هیچ‌کس نبود. یک سال بعد، سازمان بین‌المللی قهوه (ICO) تأسیس شد؛ تنها سازمانی که دولت‌های صادرکننده و واردکننده را گرد هم آورد و امروز ۹۳ درصد از کشورهای تولیدکننده قهوه دنیا (۳۱ کشور) و 63 درصد از مصرف‌کنندگان جهانی قهوه (۳۹ کشور) در آن عضویت دارند.
سازمان بین‌المللی قهوه پس از تأسیس، مأموریت اصلی خود را تقویت بخش جهانی قهوه و گسترش پایدار آن در محیط مبتنی بر بازار به نفع همه بازیگران زنجیره ارزش قهوه در دنیا اعلام کرد. اهداف و فعالیت‌های این سازمان از زمان راه‌اندازی تحت نظارت سازمان ملل شامل این موارد بوده است:
- فراهم کردن فرصت همکاری بین دولت‌ها، بخش خصوصی، افراد جامعه و همه ذینفعان قهوه برای مقابله با چالش‌های موجود؛
- تهیه و جمع‌آوری آمار رسمی مستقل در مورد تولید، تجارت و مصرف قهوه و ارائه داده، تحلیل و اطلاعات در سطح جهانی به صنعت و سیاست‌گذاران؛
- حمایت از توسعه و تأمین مالی پروژه‌های همکاری فنی و مشارکت بخش‌های دولتی و خصوصی برای افزایش مصرف قهوه؛
- پشتیبانی از مشارکت صنعت قهوه در دستیابی به اهداف توسعه پایدار سازمان ملل متحد برای افزایش انعطاف‌پذیری و فقرزدایی در جوامع محلی و کشاورزان.
در طول سال‌ها، تعداد زیادی از اعضای سازمان بین‌المللی قهوه برای برجسته کردن این اهداف و پیوند آن با فرهنگ مردمی روز ملی قهوه را به تقویم خود افزودند. مثلاً ۲۹ سپتامبر، در ایالات متحده روز ملی قهوه به حساب می‌آمد و از زمان‌های رایج برگزاری جشن‌های محلی قهوه در بسیاری از کشورها قهوه بود.
اما در مارس ۲۰۱۴، همه اعضای سازمان در شهر میلان اسپانیا موافقت کردند که ۱ اکتبر به عنوان روز جهانی قهوه تعیین شود تا دست‌اندرکاران و دوستداران قهوه در سراسر جهان با یک جشن همگانی، پیوندشان را قوی‌تر کنند.
روز جهانی قهوه از سال ۲۰۱۴ به رویدادی برای تحسین و گرامی‌داشت تنوع و کیفیت محصول، حمایت از میلیون‌ها کشاورز و قدردانی از اشتیاق حرفه‌ای همه افرادی است که کارشان به نوعی با قهوه ارتباط دارد.
در این فرصت ویژه، دوستداران قهوه هم عشق و علاقه‌شان به این نوشیدنی محبوب را به اشتراک می‌گذارند و از تجربه‌هایشان حرف می‌زنند. به این ترتیب، روز اول اکتبر افرادی با ذائقه‌ها و فرهنگ‌های بسیار متنوع به صورت همزمان در سرتاسر دنیا این نوشیدنی جذاب را با انواع مختلف قهوه و روش‌های دم‌آوری و نوشیدن گوناگون تجربه می‌کنند. افزایش آگاهی درمورد اهمیت قهوه، فرهنگ‌های مختلف، بخش‌های مختلف زنجیره تولید و تأمین آن، تجارت عادلانه و شرایط کاری کشاورزان هم از اهدافی است که در برنامه‌های روز جهانی قهوه دنبال می‌شود.
اهمیت و تاثیرات روز جهانی قهوه چیست؟
در روز جهانی قهوه دست‌اندرکاران بخش‌های مختلف صنعت، انجمن‌های ملی و بین‌المللی، برندهای تولید و برشته‌کاری، خرده‌فروشان، صاحبان کافه‌ها و کافی‌شاپ‌ها و مصرف‌کنندگان رویدادهای متنوعی را برای جشن گرفتن این تاریخ مهم و ترویج مصرف قهوه تدارک می‌بینند.
این رویدادها گاهی تخصصی است، مانند وبینار شکوفایی و رونق درآمدی در صنعت قهوه مکزیک (۳ سپتامبر ۲۰۲۴)، رویداد پایداری قهوه به میزبانی سفیران سوئیس در آمریکا و بریتانیا (۹ سپتامبر ۲۰۲۴)؛ گاهی به صورت جلسه بین دست‌اندرکاران و متصدیان ارشد صحنه صنعتی است، مانند ششمین مجمع مدیرعاملان و رهبران جهانی صنعت قهوه که ۱۱ سپتامبر در لندن برگزار شد و گاهی ماهیت عمومی و آینده‌نگرانه دارد، مانند رویداد «آینده دیجیتال برای همه: راهکارهای نوآورانه برای سازمان دیجیتال».
اما جذاب‌ترین بخش روز جهانی قهوه، مراسم و جشنواره‌های متنوعی است که برندهای مختلف تولید قهوه، کافه‌ها و انجمن‌ها با حضور دوستداران و مصرف‌کنندگان این نوشیدنی محبوب برگزار می‌کنند. نمایش فیلم‌های مستند با مضمون قهوه، مسابقات پرهیجان بین باریستاهای برتر، معرفی ترکیب‌ها و طعم‌های منحصربه‌فرد از خاستگاه‌های مختلف، آشنایی با روش‌های جدید دم‌آوری و فرهنگ‌های فرامرزی قهوه و برگزاری رویدادهای خیریه با محوریت قهوه از پرطرفدارترین فعالیت‌هایی است که به مناسبت روز جهانی قهوه انجام می‌شود.
روز جهانی قهوه در ایتالیا، ایالات متحده و ژاپن اهمیت خاصی دارد و با برگزاری رویدادهای خاص در کافه‌های بزرگ و کوچک و ارائه قهوه رایگان یا پیشنهادها و تخفیف‌های ویژه از طرف برندهای معروف قهوه جشن گرفته می‌شود.
کشورهای تولیدکننده قهوه مانند کلمبیا، برزیل و اتیوپی هم از این فرصت برای معرفی هرچه بیشتر قهوه‌های باکیفیت و حمایت از کشاورزان محلی خود استفاده می‌کنند.
فعالیت‌های مجازی در روز جهانی قهوه
هرسال برای بزرگداشت روز جهانی قهوه فعالیت‌های مجازی متنوعی در نظر گرفته می‌شود. شعار این رویداد را برای سال ۲۰۲۴ در پوستر زیر می‌بینید:
«قهوه: آیین روزانه شما، سفر مشترک ما».
با انجام این کارهای ساده در شبکه‌های اجتماعی می‌توانید حمایت خود را از این پیام نشان دهید:
- یکی از پوسترهای موجود در این صفحه سایت روز جهانی قهوه لایک کنید یا مستقیم از همین صفحه به اشتراک بگذارید.
- پوستر شخصی خودتان را با همین شعار و قالب‌ها طراحی کنید و در آن از معنای قهوه برای خودتان در این سفر و تجربه مشترک جهانی بنویسید.
- هشتگ‌های #ICD2024 و #EmbracingCollaboration را به متنتان اضافه کنید.
- پوستر و متن خود را به صورت پست یا استوری در شبکه‌های اجتماعی به اشتراک بگذارید.
- قهوه مورد علاقه‌تان را در خانه، کافه یا محل کار بنوشید و درمورد آن با دیگران حرف بزنید.
دلیل انتخاب هشتگ «استقبال از همکاری» (#EmbracingCollaboration) این است که مجمع عمومی سازمان ملل متحد سال ۲۰۲۵ را سال بین المللی تعاونی‌ها نام‌گذاری کرد. سازمان بین‌المللی قهوه با الهام از این نام، «همکاری» را موضوع اصلی روز جهانی قهوه در سال ۲۰۲۴ (ICD2024) قرار داد تا بر اهمیت استقبال از همکاری برای اقدام جمعی و نقش آن در دستیابی به توسعه پایدار در بخش جهانی قهوه تأکید کند.
پوسترهای روز جهانی قهوه
پوستر انتخابی ما برای روز جهانی قهوه ۲۰۲۴ تصویر زیر است؛ گویای تنوع سلیقه‌ها در قالب یک تجربه مشترک با حلقه اتصالی به نام قهوه.
برای دریافت پوسترهای دیگر با محوریت کشاورزان، برشته‌کاران، باریستاها، خانواده و دوستان به این صفحه سر بزنید.
تاریخچه برگزاری روز جهانی قهوه در کشورهای مختلف چیست؟
کشورهای مختلف تا پیش از تعیین ۱ اکتبر به عنوان روز جهانی قهوه، رویدادهای مختلفی به نام روز قهوه یا روز ملی قهوه برگزار می‌کردند که تاریخ بیشتر آن‌ها ۲۹ سپتامبر یا روزهای نزدیک به آن بود.
درست مشخص نیست که اولین بار مردم کدام کشور چنین مناسبتی را جشن گرفتند اما انجمن قهوه ژاپن سال ۱۹۸۳ رویداد مشابهی برگزار کرد. با تلاش‌های سازمان بین المللی قهوه اولین بار چنین جشنی سال ۱۹۹۷ در چین برپا شد و از اوایل آوریل ۲۰۰۱ به صورت یک جشن سالانه درآمد.
سابقه اشاره به روز ملی قهوه در ایالات متحده اما به اوایل سال ۲۰۰۵ برمی‌گردد. اولین بار هم مسؤلان موزه غذا و نوشیدنی جنوب در نیواورلئان روز ۳ اکتبر ۲۰۰۹ در کنفرانس مطبوعاتی خود از عنوان «روز بین المللی قهوه» برای اعلام اولین جشنواره قهوه کشور استفاده کردند.
نپال اولین بار روز ملی قهوه را در ۱۷ نوامبر ۲۰۰۵ جشن گرفت و تایوان برگزاری رویدادهای مشابه را از سال ۲۰۰۹ آغاز کرد.
روز ملی قهوه در تقویم کشورهای جهان
اگر می‌خواهید بدانید مردم کشورهای مختلف روز ملی قهوه را در چه تاریخی جشن می‌گیرند، این جدول را ببینید:
| تاریخ روز ملی قهوه | کشورها |
| ۳ ژانویه | مغولستان |
| ۱۱ مارس | اندونزی |
| ۲۳ مارس | ایتالیا |
| ۱۴ آوریل | پرتغال |
| ۲۴ می | برزیل |
| ۶ ژوئن | فنلاند |
| ۲۷ ژوئن | کلمبیا |
| چهارمین جمعه آگوست | پرو |
| دومین جمعه سپتامبر | کاستاریکا |
| چهارمین سه شنبه سپتامبر | هلند |
| آخرین جمعه سپتامبر | آلمان |
| ۱۵ سپتامبر | اتیوپی |
| ۲۸ سپتامبر | سوئیس |
| ۲۹ سپتامبر | اتریش؛ بلژیک؛ کانادا؛ اتیوپی؛ مجارستان؛ ایسلند؛ هند؛ نروژ؛ رومانی؛ آفریقای جنوبی؛
سوئد؛ تایوان؛ ایالات متحده؛ پاکستان؛ لهستان. |
| ۱ اکتبر | استرالیا؛ هندوراس؛ ایرلند؛ اسلواکی؛ ژاپن؛ مالزی؛ مکزیک؛ نیوزلند؛ سنگاپور؛ سریلانکا؛ انگلستان؛ بنگلادش. |
| ۲۱ اکتبر | فیلیپین |
| ۲۳ نوامبر | روسیه |
| ۵ دسامبر | ترکیه |
| ۱۰ دسامبر | ویتنام |
روز قهوه در تقویم ملی کشورها
همان‌طور که دیدید، پرطرفدارترین تاریخ ملی برای روز قهوه، ۲۹ سپتامبر بوده که سال‌ها در ایالات متحده و بسیاری از کشورهای اروپا و آسیا جشن گرفته می‌شد. شاید ارائه تخفیف‌های متنوع و قهوه رایگان برای بسیاری افراد جذاب‌ترین بخش این روز باشد اما در واقع اهمیت فرهنگی و اجتماعی قهوه به عنوان بخش جدایی ناپذیر زندگی روزانه میلیون‌ها نفر در آمریکا بود که به شکل‌گیری این مناسبت ملی منجر شد.
جشن روز ملی قهوه در ایالات متحده تا پیش از سال ۲۰۱۴ و تعیین روز جهانی قهوه، مهم‌ترین مناسبت برای قدردانی از کشاورزان، برندهای برشته‌کاری، باریستاها و علاقه‌مندان به قهوه در صنعت ۴۵.۴ میلیارد دلاری قهوه آمریکا بود.
در کشوری که زنان و مردانش سالانه ۱۴۶ میلیارد قهوه مصرف می‌کنند و قهوه حتی از آب هم پرمصرف‌تر است، این نوشیدنی جذابیتی فراتر از غلبه بر خواب‌آلودگی دارد و با عطر غنی، گرمای فنجان و طعم‌های متنوع و عمیق یک تجربه حسی قوی به حساب می‌آید.
رویدادهای جذاب روز جهانی قهوه
در روز جهانی قهوه سال ۲۰۲۳، سازمان بین‌المللی قهوه کمپین #CoffeePeople را با مشارکت سازمان بین‌المللی کار به راه انداخت؛ هدف این تلاش مشترک ارتقای شرایط کار ایمن‌تر و سالم‌تر برای کارگران مزارع و صنعت قهوه در سراسر جهان بود.
محور پیام‌های کلیدی این کمپین را موارد زیر تشکیل می‌داد:
- شایستگی کارگران برای برخورداری از محیط کاری ایمن و سالم؛
- پیشگیری از آسیب‌ها و بیماری‌های ناشی از کار در تولید قهوه؛
- ضرورت شرایط کار ایمن؛
- توجه ویژه به شناخت جنسیتی به دلیل نقش‌آفرینی زنان به عنوان ۷۰ درصد کارگران مزارع و صنعت قهوه؛
- اهمیت اقدام جمعی و گفت‌وگوی اجتماعی برای یافتن راهکار چالش‌ها.
بخش جذاب‌تر این کمپین، چالش پرطرفداری بود که در رسانه‌های اجتماعی به راه افتاد. هزاران نفر از دوستداران قهوه در سراسر جهان در روز اول اکتبر، عکسی سلفی همراه یک فنجان قهوه در شبکه‌های اجتماعی منتشر کردند و به قدردانی از کارگرانی پرداختند که برای تولید آن تلاش کرده بودند.
هریک از شرکت‌کننده‌ها با انتشار این پست، همکاران، دوستان و اعضای خانواده خود را به این چالش دعوت می‌کرد و از آن‌ها می‌خواست برای محافظت از ایمنی و سلامت کارگران قهوه به صندوق سازمان بین‌المللی کار یا انجمن‌های داخلی خود کمک کنند.
اهمیت قهوه در کشورهای مختلف
حالا که با روز جهانی قهوه و زمان روز ملی آن در سراسر دنیا آشنا شدید، شاید بپرسید اصلاً دلیل این همه اهمیت قهوه برای مردم کشورهای مختلف چیست. قهوه فراتر از یک نوشیدنی ساده، نقشی اساسی و چندوجهی در زمینه‌های اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی و حتی هنری بسیاری از کشورها بازی می‌کند. در ادامه بعضی از مهم‌ترین جنبه‌های اهمیت قهوه در کشورهای مختلف را مرور می‌کنیم:
- نوشیدن قهوه به عنوان در بسیاری از فرهنگ‌ها بهانه گفت‌وگو، تعامل اجتماعی و ایجاد ارتباط اجتماعی به حساب می‌آید. پذیرایی در مراسم خاص مانند عروسی، جشن و سوگواری یا همراهی ملاقات‌ها و مذاکرات کاری از دیگر نقش‌های اجتماعی قهوه است.
- قهوه در برخی کشورها نماد فرهنگ و هویت ملی است، مانند قهوه ترک در ترکیه یا قهوه اسپرسو در ایتالیا. ضمناً روش‌های تهیه و سرو قهوه و حتی نوشیدن آن در هر کشور در تاریخ و سنت‌های آن ریشه دارد. دم‌آوری قهوه ترک به روش سنتی در جذوه مسی نمونه چنین کارکردی است.
- کشت قهوه در بسیاری از کشورهای در حال توسعه منبع درآمد مهمی برای کشاورزان است و نقش قابل توجهی در اقتصاد ملی دارد. علاوه بر این، فعالیت صنعت قهوه شامل همه بخش‌های تولید، توزیع و فروش انواع محصولات قهوه با ایجاد فرصت‌های شغلی فراوان همراه است. جذابیت فرهنگ و تاریخ قهوه در یک کشور یا وجود کافه‌ها و قهوه‌خانه‌های خاص هم می‌تواند با درآمدزایی از طریق گردشگری به اقتصاد محلی کمک کند.
- قهوه همیشه الهام‌بخش هنرمندان و نویسندگان بوده است و در فضای آرام کافه‌ها فرصت تفکر، نوشتن و کارهای خلاقانه را برای اهالی دنیای هنر و ادبیات فراهم کرده است.
مهم‌ترین جلوه‌های فرهنگی قهوه در کشورهای جهان
قهوه در فرهنگ‌های مختلف جهان جایگاه ویژه‌ای دارد و با سنت‌ها، سبک زندگی و ارتباطات اجتماعی مردم گره خورده است. البته اهمیت فرهنگی قهوه در هر منطقه بسته به نوع مصرف، آیین‌های مرتبط با نوشیدن آن و تأثیرش بر تعاملات اجتماعی متفاوت است.
قهوه در خاورمیانه و شمال آفریقا نماد مهمان‌نوازی و پیوند با فرهنگ و آیین‌های اجتماعی است. در کشورهای عربی مانند عربستان سعودی، امارات، کشورهای حاشیه خلیج فارس و جنوب ایران نوشیدن قهوه عربی یا قهوه تلخ از اصلی‌ترین آیین‌های پذیرایی از مهمانان به حساب می‌آید. این نوشیدنی به صورت سنتی در فنجان‌های کوچک همراه خرما یا شیرینی‌های سنتی دیگر سرو می‌شود.
قهوه ترک بخشی از هویت فرهنگی ترکیه است که عنصر اصلی بسیاری از مراسم‌ها و مناسبت‌های خاص این کشور به حساب می‌آید. نوشیدن قهوه در زمان خواستگاری و گرفتن فال قهوه از همین سنت‌های دیرینه است.
ایتالیا هم تأثیر عمیقی بر فرهنگ قهوه‌نوشی جهان داشته است. اسپرسو به عنوان نماد قهوه ایتالیایی در این کشور نه نوعی نوشیدنی، که یک سبک زندگی به حساب می‌آید. نوشیدن اسپرسو در کافه‌های ایتالیایی به صورت کوتاه و سریع عادت روزانه بیشتر مردم ایتالیا است.
در کشورهای آمریکای لاتین مانند برزیل و کلمبیا که بزرگترین تولیدکنندگان قهوه دنیایند، قهوه بخش مهمی از اقتصاد است، عنصر جدایی‌ناپذیر هویت ملی به حساب می‌آید و جایگاه ویژه‌ای در زندگی روزمره مردم دارد. هفته قهوه برزیل در ماه نوامبر از بزرگترین نمایشگاه‌های جهان در این حوزه و فرصتی برای دسترسی دست‌اندرکاران کل زنجیره قهوه برزیل به بازارها، دانش و تجارت و گرامی‌داشت فرهنگ قهوه کشور در حاشیه است.
قهوه در آمریکا بخشی از سبک زندگی مدرن و پرمشغله امروزی است و مصرف آن در حجم زیاد یا سفارش بیرون‌بر رواج چشمگیری دارد. ظهور قهوه‌فروشی‌های زنجیره‌ای مانند استارباکس فرهنگ قهوه‌نوشی را در ایالات متحده متحول کرد و قهوه را به صورت یک کالا-تجربه اجتماعی درآورد.
در فرانسه قهوه‌دوستان بیشتر به دنبال آرامش و لذت‌اند و چندین ساعت را در روز به کافه‌نشینی تنها یا همراه دوستان و همکاران می‌گذرانند.
درست است که فرهنگ چای در ژاپن سنت و قدمت بیشتری دارد، اما قهوه همیشه بین ژاپنی‌ها محبوب بوده و در کافه‌های مدرن و سنتی با تأکید بر آرامش و بردباری، جزئیات و کیفیت بالا سرو می‌شود.
کلام آخر
فنجان قهوه شما که نوشیدنی مورد علاقه ۸۰ درصد جمعیت جهان هم هست، با همکاری گسترده نقش‌آفرینان بسیاری در سراسر زنجیره ارزش جهانی این محصول به دست شما رسیده است. روایت سفر قهوه از دانه تا فنجان به مناسبتی جهانی نیاز دارد که همان روز جهانی قهوه یا اول اکتبر است.
در فروشگاه قهوه ریو، ما اعتقاد داریم قهوه نه تنها یک نوشیدنی، بلکه یک فرهنگ، یک هنر و حتی یک میراث علمی است. بنابراین و تلاش می‌کنیم با ارائه مرغوب‌ترین انواع قهوه، این تجربه را برای شما لذت‌بخش‌تر کنیم.
از قهوه‌های کلاسیک گرفته تا دانه‌هایی با طعم‌های خاص و منحصر به فرد که در مزارع متنوع سراسر جهان پرورش یافته، در ریو همه چیز برای یک تجربه فراموش‌نشدنی از قهوه فراهم است. پس منتظر چه هستید؟ با خرید قهوه از ریو به ما بپیوندید، روز جهانی قهوه را با یک فنجان نوشیدنی دلچسب جشن بگیرید و حمایت خود را از تجارت منصفانه و روش‌های پایدار تولید و عرضه قهوه تثبیت کنید.
اگر در مورد روز جهانی قهوه و فرهنگ قهوه‌نوشی در دنیا، نظر یا سوالی دارید، در ادامه همین مطلب برای ما بنویسید.